ÍNDICE

Ecosistemas…………………………………………..………Páx 1

Desenvolvemento sostible…………………………….Páx 8

A auga como recurso……………………………….……Páx12

Recursos da biosfera……………………………...........Páx18

Recursos pesqueiros……………………………...........Páx22

Recursos enerxéticos……………………………….……Páx 25

Enerxías alternativas……………………………...........Páx30

Impacto ambiental………………………………...........Páx37

Contaminación……………………………………............Páx40

Desertización, Deforestación e reciclaxe………..Páx45

1.ECOSISTEMAS

1.1 Influencia do home no ecosistema

Todos os organismos consumidores viven da explotación do ecosistema e a especie humana tamén necesita explotalo para asegurar a súa supervivencia. Da natureza obtéñense os alimentos e á natureza devólvense os residuos que xeramos coa nosa actividade. A enerxía que empregamos obtémola, na súa maioría, da combustión de reservas de compostos de carbono (petróleo, carbón, gas) almacenados polo traballo dos produtores do ecosistema ao longo de moitos millóns de anos.

Na actualidade non se pode entender o funcionamento da maior parte dos ecosistemas se non lla ten en conta a acción humana. Dado o número de individuos e a capacidade de acción que ten a nosa especie nestes momentos a influencia que exercemos sobre a natureza é enorme. A biomasa humana é da orde de cenmilésimas (10-5) da total da biosfera, pero, cualitativamente, a súa influencia é moi forte. Entre as accións humanas que máis inflúen no funcionamento dos ecosistemas temos:Subir ao comezo da páxina

a) Agricultura e gandería

Cando se cultivan os campos, tállanse os bosques, péscase ou se cría gañado, explótase" ao resto da natureza e provócase a súa "regresión" no sentido ecolóxico; é dicir, o ecosistema rexuvenécese e deixa de seguir o proceso de sucesión natural.

Os ecosistemas tenden naturalmente ao incremento de estrutura e complexidade, diminuíndo a súa produción neta cando están maduros. O home, pola contra, intenta obter o máximo rendemento do ecosistema, polo que lle interesa mantelo en etapas xuvenís nas que a produtividade neta é maior. Nas actividades agrícolas e gandeiras retírase biomasa dos ecosistemas explotados e favorécese ás especies oportunistas (frecuentemente monocultivos), o que diminúe a diversidade de especies do primitivo ecosistema.

Tamén se diminúe a diversidade eliminando outros animais competidores (roedores, lobos, aves, etc.) mediante a caza, o uso de velenos, etc.

O traballo agrícola afecta tamén ao ecosistema adoito. Ao arar mestúranse os horizontes do chan e rompe a estrutura para liberar nutrientes que poidan usar as plantas. Por outra banda ao recoller a colleita non se devolve ao chan os nutrientes e hai que abonar para obter novas colleitas. A agricultura moderna é un cambio de combustibles fósiles (petróleo) por alimentos, pois hai que usar gran cantidade de enerxía para fabricar fertilizantes e pesticidas, traballar a terra, sementala, recoller a colleita, etc.

A oposición profunda entre explotación e sucesión é o punto crucial de toda a problemática de conservación da natureza. O home necesita produción porque gran parte do que consome teno que obter da natureza, pero tamén necesita moitas outras cousas como unha atmosfera e clima regulados polos océanos e as masas de vexetación, auga limpa -é dicir, oligotrófica -; recursos vitais, estéticos e recreativos proporcionados pola paisaxe, etc.. O problema é conseguir o adecuado equilibrio entre estes factores

b) O incremento de poboación

O incremento de poboacion que houbo a raíz da revolucion industrial prodociu unha gran demanda de alimentos, que se resolveu coa destrucción masiva de bosques para destinalos aos cultivos. A mediados do S.XX este sistema estaba tocando teito, pero a tecnoloxía salvou a situación: co descubrimento do DTT e outros praguicidas, os fertilizantes e mecanización do campo e da rega, produciuse a revolucion verde, que aumentou o rendemento agrícola. Aínda que os pesticidas eran moi contaminantes.

c) Sobrepesca: Aumentouse considerablemente os millóns de pesca de peixes. Dando o caso de que os peixes non poden reproducirse a un ritmo suficiente como para compensar as capturas, esta practica continuou coa desaparicion de moitas especies

d)Deforestación

Duas de cada tres árbores desapareceron desde que Homo sapiens se converteu en agricultor. O espazo que ocupaban os bosques converteuse en cidades, terras de cultivo ou vías de comunicación. Non só se perde a vexetación, senón tamén a terra que a soportaba, que é erosionado, provocando a desertización das zonas deforestadas.

1.2 RECURSOS NATURAIS

a)Renovables:Son aqueles que teñen a capacidade de rexenerarse por procesos naturais e que poden, tamén ser mantidos ou incrementados polo manero que o home faga deles.

A este tipo de recursos pertence a auga, o chan, o aire, a enerxía en todas as súas forrmas, a biomasa constituída pola flora e a fauna, tanto silvestre como doméstica.

A este concepto asociar o de recurso agotable, xa que a mala utilización do mesmo modifica as súas características ata o punto de non ser óptima nin dispoñible para o uso.

Por exemplo a cantidade de augo potable, pódese esgotar así o recurso auga renovable pero de mala calidade.

Tradicionalmente son aqueles bens do globo terrestre que non se esgotan, como o aire, os animais e os vexetais e que se producen sos ou coa axuda do home.

Con todo, o mal uso destes recursos pode conducir a condicións tan críticas que chegará a ser imposible reproducilos, como é o caso da destrución dos bosques, o cal trae como consecuencia non só a diminución ou esgotamento do recurso auga, senón tamén a erosión e destrución do recurso adoito, sen os cales non poderán reproducirse os vexetais e polo tanto a fauna tende a extinguirse.

b)Non renovables:son aqueles que existen en cantidades determinadas e ao ser sobre explotados pódense acabar. O petróleo, por exemplo, tardo millóns de anos en formarse nas profundidades da terra, e unha vez que se utiliza xa non se pode recuperar.

Se se segue extraendo petróleo do subsolo ao ritmo que se fai na actualidade, existe o risco de que se acabe nalgúns anos.

c)Potencialmente renovables:Un recurso potencialmente renovable é o que teoricamente pode durar en forma indefinida sen reducir a reserva dispoñible, porque é remplazado máis rapidamente en procesos naturais, que os recursos non renovables. Son exemplos, auga doce superficial de lagos e ríos, a maior parte da auga subterránea, aire puro e chan fértil.

1.3 A EXPLOTACIÓN DEMOGRÁFICA

Pero a poboación humana fai xa tempo que perdeu os seus mecanismos naturais de control: os avances do medicamento, a maior produción e distribución de alimentos e as tecnoloxías para controlar o clima, motivaron que en só un século a poboación humana creza desde 1.000 millóns ata 6.000 millóns de individuos.

O problema demográfico non radica exclusivamente no número de individuos, xa que, por exemplo, as diferentes especies de insectos contan con poboacións moito máis numerosas que a humana.

O aumento demográfico convértese en problema porque mantemos un ritmo crecente en:

- O consumo de recursos naturais, en concreto, de enerxía.

- A colonización de ecosistemas.

- A produccion de residuos contaminantes.

Sen ambargo, o crecemento non é homogéneo en todo o planeta: calcúlase que, nos próximos anos, o 15% da poboación mundial vivirá en países desenvolvidos e consumirá o 75% do recursos naturais, mentres que o resto, o 85%, aglomerarase en continentes como Asia ou África, e disporán só do 25% da riqueza do planeta.

2.DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE

O concepto de Desenvolvimiento Sostible ten a súa orixe nas consecuencias da revolución industrial iniciada no século XVIII e, sobre todo, no desenvolvemento industrial posterior á Segunda Guerra Mundial do século XX, que se concretaron fundamentalmente en problemas de contaminación ambiental e no desequilibrio e loita entre países polo uso dos recursos. Así, as expectativas xeradas por devandito desenvolvemento de facilitar a vida ás persoas e dun aumento da calidade de vida das persoas foron sustituídas por alertas sobre os problemas ambientais e voces, como a do Club de Roma constituído por científicos e personalidades do pensamento e da socioeconomía a nivel mundial, que tratan de concienciar á sociedade da necesidade de construír un mundo mellor conun modelo de crecemento diferente que respecte o medio ambiente e que das mesmas oportunidades a todos os países e cidadáns. Este último modelo coñécese co nome de "Desenvolvimiento Sostible".

a) A pegada ecolóxica

A pegada ecolóxica é un indicador agregado definido como «a área de territorio ecoloxicamente produtivo (cultivos, pastos, bosques ou ecosistemas acuáticos) necesaria para producir os recursos utilizados e para asimilar os residuos producidos por unha poboación dada cun modo de vida específico de forma indefinida».O seu obxectivo fundamental consiste en avaliar o impacto sobre o planeta dun determinado modo ou forma de vida e, comparado coa biocapacidad do planeta

b) capacidade de carga

Historicamente a principal preocupación no relativo ás interaccións entre medio ambiente e poboación dirixiuse en primeiro lugar á perda de recursos non renovables (produtos minerais e combustibles fósiles) e ás súas dispoñibilidades futuras. Logo fixéronse evidentes outros problemas: a contaminación do aire, da auga e das reservas de pesca, a destrución de bosques e a redución da biodiversidade. Algúns fenómenos como o aumento do volume de residuos que se verten nos océanos, os excesos da pesca marítima e a crecente contaminación da atmosfera que leva consigo unha modificación do clima, constitúen outros tantos problemas que se expón a escala mundial.

Todas esas son cuestións centrais no que toca á capacidade de carga da Terra e da Natureza. A expresión inglesa "carrying capacity", que neste libro traducimos como "capacidade de carga" utilizouse por vez primeira cando se tratou de determinar a poboación máxima dunha especie dada que pode soportar a súa contorna sen límite de tempo. Trátase dun concepto discutible que non acepta a Comisión. Esta propón que a capacidade de carga sexa definida como a carga máxima que a humanidade pode impor de modo sostible ao medio ambiente antes de que este sexa incapaz de soster e alimentar a actividade humana.

Iso significa que debemos evitar o desencadenamiento de procesos irreversibles de deterioración e de destrución. Os seres humanos poden, ao seu propio "risco", saltar certas fronteiras correndo riscos,e o risco de supervivencia do planeta como un todo,pero non se pode enganar á Natureza. Énos necesario atopar medios de vivir no interior destas fronteiras adaptando e dominando as nosas esixencias.

A utilización de recursos e a produción de refugallos non dependen só da importancia da poboación. Son o resultado do efecto combinado da poboación, dos sistemas de produción e dos modos de consumo. Posto que o mesmo efecto sobre o medio ambiente pódeno producir diferentes combinacións destes tres factores, é posible,en teoría, permanecer dentro dos límites da capacidade de carga do medio ambiente, modificando a importancia respectiva dos factores poboación, tecnoloxía e consumo.

d) Efecto invernadoiro

Hai que deixar en claro que o quentamento global e o efecto invernadoiro non son sinónimos. Ata o momento considérase que o efecto invernadoiro que aumentou pola contaminación podería ser a principal causa do arrequecemento global.
O quentamento global é un fenómeno que preocupa ao mundo e o seu efecto directo, o cambio climático, é o que ten ocupado os esforzos da comunidade científica internacional para estudalo e controlalo, xa que esta pondo en risco o futuro da humanidade.

A atmosfera da Terra está composta de moitos gases. Os máis abundantes son o nitróxeno e o osíxeno. O resto, menos dunha centésima parte, son gases chamados "de invernadoiro". Non os podemos ver nin cheirar, pero están alí. Algúns deles son o dióxido de carbono, o metano e o dióxido de nitróxeno.
En pequenas concentracións, os gases de invernadoiro son vitais para a nosa supervivencia. Cando a luz solar chega á Terra, un pouco desta enerxía reflíctese nas minchas; o resto atravesa a atmosfera e chega ao chan. Grazas a esta enerxía, por exemplo, as plantas poden crecer e desenvolverse.
Pero non toda a enerxía do Sol é aproveitada na Terra; unha parte é "devolta" ao espazo. Como a Terra é moito máis fría que o Sol, non pode devolver a enerxía en forma de luz e calor. Por iso envíaa dun xeito diferente, chamada "infravermella". Un exemplo de enerxía infravermella é a calor que emana dunha estufa eléctrica antes de que as barras comecen a porse vermellas.

Os gases de invernadoiro absorben esta enerxía infravermella como unha esponxa, quentando tanto a superficie da Terra como o aire que a rodea. Se non existisen os gases de invernadoiro, o planeta sería, preto de 30 graos máis frío do que é agora. Nesas condicións, probablemente a vida nunca puidese desenvolverse. Isto é o que sucede, por exemplo, en Marte.
No pasado, a Terra pasou diversos períodos glaciales. Hoxe día quedan poucas zonas cubertas de xeo. Pero a temperatura mediana actual é só

4 ºC superior á do ultimo período glacial, fai 18000 anos.
Marte ten case o mesmo tamaño da Terra, e está a unha distancia do Sol moi similar, pero é tan frío que non existe auga líquida (só hai xeo), nin se descubriu vida de ningún tipo. Isto é porque a súa atmosfera é moito máis delgada e case non ten gases de invernadoiro. Doutra banda, Venus ten unha atmosfera moi espesa, composta case na súa totalidade por gases de invernadoiro. O resultado? A súa superficie é 500ºC máis quente do que sería sen eses gases.
Polo tanto, é unha sorte que o noso planeta teña a cantidade apropiada de gases de invernadoiro.
O efecto de arrequecemento que producen os gases chámase efecto invernadoiro: a enerxía do Sol queda atrapada polos gases, do mesmo xeito en que a calor queda atrapado detrás dos vidros dun invernadoiro.

e) Reservas da biosfera

En 1970 a Unesco iniciou o proxecto "o home e a biosfera", que tiña como obxectivo conciliar a mentalidade e o uso dos recursos naturais, esbozando o concepto actual de desenvolvemento sostible. Como parte dese proxecto seleccionaríanse áreas xeográficas representativas dos diferentes hábitats do planeta, abarcando tanto ecosistemas terrestres como marítimos. Esas áreas coñécense como reservas da biosfera.

Estas reservas da biosfera están recoñecidas internacionalmente, aínda que permanecen baixo a soberanía dos seus respectivos países, e non están cubertas nin protexidas por ningún tratado internacional. Selecciónanse polo seu interese científico, baseándose nunha serie de criterios que determinan se un espazo inclúese no programa.

A función principal destes espazos é obviamente a conservación e protección da biodiversidade. Con todo, tamén se persegue o desenvolvemento económico e humano destas zonas, así como a investigación, a educación e o intercambio de información entre as diferentes reservas, que forman unha rede mundial

No ano 2009, existen 553 reservas da biosfera en 107 países diferentes.

3. A AUGA COMO RECURSO

Dividindo a auga consumida en España polo seu numero de habitantes, resulta que cada español usa 320 litros de auga cada dia: 64% na agricultura, 24% na industria e 12% na casa. Un habitante de Cambodia terá que conformarse con 15, e un de Mozambique, con 5.

3.1 TIPOS DE AUGA

Auga Potable. Auga que pode ser consumida por persoas e animais sen risco de contraer enfermidades.

Auga salgada. Auga na que a concentración de sales é relativamente alta (máis de 10 000 mg/l).

Auga salobre. Auga que contén sal nunha proporción significativamente menor que a auga mariña. A concentración do total de sales disoltos está xeralmente comprendida entre 1000 - 10 000 mg/l. Este tipo de auga non está contida entre as categorías de auga salgada e auga doce.

Auga doce. Auga natural cunha baixa concentración de sales, ou xeralmente considerada adecuada, previo tratamento, para producir auga potable.

Auga dura. Auga que contén un gran número de iones positivos. A dureza está determinada polo número de átomos de calcio e magnesio presentes. O xabón xeralmente disólvese malamente nas augas duras.

Auga branda. Auga sen dureza significativa.

Augas negras. Auga de abastecemento dunha comunidade logo de ser contaminada por diversos usos. Pode ser unha combinación de residuos, líquidos ou en suspensión, de tipo doméstico, municipal e industrial, xunto coas augas subterráneas, superficiais e de choiva que poidan estar presentes.

Augas grises. Augas domésticas residuais compostas por auga de lavar procedente da cociña, cuarto de baño, augas dos fregaderos, e lavadoiros.

Augas residuais. Fluídos residuais nun sistema de rede de sumidoiros. O gasto ou auga usada por unha casa, unha comunidade, unha granxa, ou industria que contén materia orgánica disolta ou suspendida.

Augas residuais municipais. Residuos líquidos, orixinados por unha comunidade, formados posiblemente augas residuais domésticas ou descargas industriais.

Auga bruta. Auga que non recibiu tratamento de ningún tipo, ou auga que entra nunha planta para a súa ulterior tratamento.

Augas mortas. Augas en estado de escasa ou nula circulación, xeralmente con déficit de osíxeno.
Auga alcalina. Auga cuxo pH é superior a 7.

3.2 USOS DA AUGA

CONSUMO DOMÉSTICO. Comprende o consumo de auga na nosa alimentación, na limpeza das nosas vivendas, no lavado de roupa, a hixiene e o aseo persoal...

CONSUMO PÚBLICO. Na limpeza das rúas de cidades e pobos, nas fontes públicas, ornamentación, rega de parques e xardíns, outros usos de interese comunitario, etc..

USO EN AGRICULTURA E GANDERÍA. En agricultura, para a rega dos campos. En gandería, como parte da alimentación dos animais e na limpeza dos cortellos e outras instalacións dedicadas á cría de gando.

A auga NA INDUSTRIA. Nas fábricas, no proceso de fabricación de produtos, nos talleres, na construción?

A auga, FONTE DE ENERXÍA. Aproveitamos a auga para producir enerxía eléctrica (en centrais hidroeléctricas situadas nos encoros de auga).
Nalgúns lugares aprovéitase a forza da corrente de auga dos ríos para mover máquinas (muíños de auga, serradoiros?)

A auga, VÍA DE COMUNICACIÓN. Desde moi antigo, o home aprendeu a construír embarcacións que lle permitiron navegar polas augas de mares, ríos e lagos. No noso tempo, utilizamos enormes barcos para transportar as cargas máis pesadas que non poden ser transportadas por outros medios.

DEPORTE, LECER E AUGA. Nos ríos, no mar, nas piscinas e lagos, na montaña? practicamos un gran número de deportes: vea, submarinismo, winsurf, natación, esquí acuático, waterpolo, piragüismo, ráfting, esquí, patinaxe sobre xeo, jockey?
Ademais pasamos parte do noso tempo libre gozando da auga nas piscinas, na praia, nos parques acuáticos ? ou, simplemente, contemplando e sentindo a beleza da auga nos ríos, as fervenzas, os arroios, as ondas do mar, as montañas nevadas?

3.3 A SOBREEXPLOTACIÓN DA AUGA

Hai concas hidrográficas que directamente usan máis auga da que teñen dispoñible.

En España, a sobreexplotación da auga esténdese a máis de 70 acuíferos, entre os que se inclúen os que abastecen o Parque Nacional das Táboas de Daimiel (Cidade Real), no que se detectaron 22.000 pozos ilegais dos máis de 500.000 que hai no noso país.

Para solucionar o problema da falta de tan prezado líquido, que se agravará co cambio climático, WWF/Adena aposta por estudar a implantación de técnicas de secaño nos cultivos agrícolas de zonas deficitarias como o baixo Guadalquivir.

Así mesmo, avoga por modernizar os regadíos e asesorar aos agricultores, xa que moitos cultivos aínda se regan "a ferrados", que consiste en cubrir con auga toda a superficie a regar.

3.4 MEDIDAS DE PLANIFICACIÓN DA AUGA

Na cociña:
Cando lle sobre aceite (de fritir, de latas de atún, etc.) non o verta polo fregadero, nin o WC, porque resulta moi custoso e difícil depurar esa graxa dos desaugadoiros. Vértao nun bote pechado e tíreo ao lixo. Existen alternativas máis limpas aínda, como almacenalo e levalo a un punto de recollida municipal (punto verde), cando teña unha certa cantidade.
Lave a froita e verdura nun cuenco. Afórranse 10 litros de auga.
Se friega os pratos a man, non o faga coa billa aberta. Utilice unha pila para enjabonar e outra para aclarar. Se non ten dúas pilas, utilice un barreño. ¨ Utilice o lavavajillas só a plena carga do mesmo xeito que a lavadora.
No baño:
É preferible ducharse a bañarse, porque se consome a cuarta parte de auga.
Coloque un atomizador na ducha. É un pequeno "truco" que, ao agregar aire ao auga, dá a impresión de aumentar o chorro, con menor cantidade de auga.
Son recomendables as billas monomando. Están deseñados para evitar que goteen e con eles non é necesario volver regular a temperatura da auga que elixida se se pechan mentres un lávase a cabeza na ducha.
Repare as billas que gotean. Unha pinga por segundo convértese en trinta litros ao día. Aforrará auga e notarao na factura.
Revise a súa cisterna por se perde auga. Introduza unha ou dúas botellas no depósito para reducir a súa capacidade. Aos poucos, empezan a comercializarse inodoros nos que se elixe se se descarga só a metade da cisterna ou enteira.
Tire da cadea do inodoro só cando sexa necesario. Aforrará os 6 ou 8 litros que contén a cisterna.
Non deixe a billa aberta mentres se cepilla os dentes, pode malgastar case 20 litros de auga. Só é preciso abrilo para enjuagarse ao principio e ao final.
Para facilitar a depuración, non tire pola cunca do váter cabichas, tampones, medicamentos, nin outros obxectos.
Compre papel hixiénico branco, evite o de cores. Necesítanse sustancias químicas, moitas delas contaminantes, tanto para fabricalo como para eliminalo nas depuradoras. O máis ecolóxico é o papel hixiénico reciclaxe.

Nas tarefas domésticas:
Procure evitar os produtos de limpeza máis agresivos: entre outros, os limpiahornos, limpadores de cuartos de baño, de alfombras, desatascadores, desinfectantes, abrillantadores e diversos compostos amoniacales concentrados. Ao verter estes produtos polo desaugadoiro dificúltase enormemente a posterior depuración das augas, que algún día han de volver ás nosas billas.

No xardín:
Utilice a escoba en lugar da mangueira para limpar patios e terrazas.
Se rega o xardín, fágao ao amencer ou á noitiña, cando a auga tarda máis en evaporarse. Non regue en días ventosos porque o vento leva a auga. E recorde que por regar máis non se conservará mellor o céspede: a maioría dos xardíns reciben máis auga da que necesitan.

3.5 XESTIÓN DA AUGA

A explosión demográfica das últimas décadas e as perspectivas de crecemento da poboación a curto prazo crearon unha presión sobre os recursos hídricos sen precedentes na historia da humanidade. Tradicionalmente, consideráronse os sectores urbano, industrial e agrícola como os principais usuarios da auga.

Con todo, nos últimos tempos, emerxeu con forza outro sector que demanda parte dos recursos; trátase do sector ambiental, que deixou de ser residual para pasar a ter unha alta prioridade. Devandita prioridade está xustificada, pois a demanda ambiental non debe entenderse só co obxecto de preservar a contorna xa que, ata desde un punto de vista utilitario, o ambiente xoga un papel esencial na renovación e depuración dos recursos hídricos. Para cumprir este papel, o ambiente require parte do recurso como calquera outro sector

3.6 SALINIZACIÓN DOS ACUÍFEROS

A orixe do problema da salinización de acuíferos pode ser debido á influencia dos materiais polos que circula a auga (yesos ou evaporitas), á recirculación de augas de rega, cargadas de sales engadidos nos tratamentos agrícolas ás que se suman os sales disoltos do chan, ou á intrusión mariña, provocada pola invasión da auga de mar nos acuíferos costeiros cando se realizan bombeos excesivos.

4. RECURSOS DE BIOSFERA

4.1 Biodiversidade

Algúns exemplos de actividades de desenvolvemento que poden ter as máis significativas consecuencias negativas para a diversidade biolóxica son:

* Proxectos agrícolas e gandeiros que impliquen o desmonte de terras, a eliminación de terras húmidas, a inundación para reservorios para rega, o desprazamento da vida silvestre mediante cercos ou gando doméstico, o uso intensivo de pesticidas, a introdución do monocultivo de produtos comerciais en lugares que antes dependeron dunha gran variedade de cultivos locais para a agricultura de subsistencia.
* Proxectos de piscicultura que comprendan a conversión, para a acuicultura ou maricultura, de importantes sitios naturais de reprodución ou crianza, a pesca excesiva, a introdución de especies exóticas en ecosistemas acuáticos naturais.
* Proxectos forestais que inclúan a construción de camiños de acceso, explotación forestal intensiva, establecemento de industrias para produtos forestais que xeran máis desenvolvo cerca do sitio do proxecto.
* Proxectos de transporte que abarquen a construción de camiños principais, pontes, camiños rurais, ferrocarrís ou canles, os cales poderían facilitar o acceso a áreas naturais e á poboación das mesmas.
* Canalización dos ríos.
* Actividades de dragado e recheo en terras húmidas costeiras ou do interior.
* Proxectos hidroeléctricos que impliquen grandes desviacións da auga, inundacións ou outras importantes transformacións de áreas naturais acuáticas ou terrestres, producindo a redución ou modificación do hábitat e o consecuente traslado necesario cara a novas áreas e a probable violación da capacidade de mantemento.
* Rega e outros proxectos de auga potable que poidan baleirar a auga, drenar os hábitats en terras húmidas ou eliminar fontes vitais de auga.
* Proxectos industriais que produzan a contaminación do aire, auga ou chan.
* Perda en gran escala do hábitat, debido á minería e exploración mineral.
* Conversión dos recursos biolóxicos para combustibles ou alimentos a escala industrial.

4.2 O solo, soporte da vida

O chan, é a capa da Terra que produce as plantas indispensables para a oxigenación da Terra, os animais e os vexetais, indispensables para a alimentación dos seres vivos e os minerais, sustento económico de de os seres humanos. Noutras palabras ?o chan é o soporte da vida.?

O chan é o corpo natural, formado por unha mestura variable de minerais desmenuzados con materia orgánica en destrución, que cobre a Terra nunha capa delgada; cando este contén cantidades apropiadas de auga e de aire, pode ofrecer un soporte mecánico e o sustento para o desenvolvemento dos seres vivos.

É a cuberta superficial da maior parte da superficie continental da Terra. É un agregado de minerais non consolidados e de partículas orgánicas, producidas pola acción combinada do vento, a auga e os procesos de desintegración orgánica, capaz de soportar o crecemento das plantas e varía ao longo da paisaxe: nun área pode estar formado por partes de plantas descompostas e noutro sitio pode ser, na súa maioría, area.

1. Contaminación do chan
   Un chan contamínase cando se acumulan nel sustancias a uns niveis talles que repercuten negativamente no seu comportamento. As sustancias, a eses niveis de concentración, vólvense tóxicas para os organismos do chan, provocando, a perda parcial ou total da produtividade do chan.

b)Contaminantes do Chan
Cando no chan depositamos de forma voluntaria ou accidental diversos produtos como papel, vidro, plástico, materia orgánica, materia fecal, solventes, praguicidas, residuos perigosos ou sustancias radioactivas, etc., contaminamos ao chan, afectando de xeito directo as características físicas, químicas e deste, desencadeando con iso innumerables efectos sobre seres vivos.

3. Insecticidas
   Úsanse para exterminar pragas de insectos. Actúan sobre larvas, ovos ou insectos adultos. Un dos insecticidas máis usado é o DDT, que se caracteriza por ser moi rápido. Traballa por contacto e é absorbido pola cutícula dos insectos, provocándolles a morte. Este insecticida pode manterse por 10 anos ou máis nos chans e non se descompón.

4.3 RECURSOS AGRÍCOLAS E GANDEIROS

A cantidade de alimentos é un factor que pode determinar o crecemento de ¡a poboación humana. Desde que o ser humano aprendeu a cultivar plantas e a domesticar animais iniciouse un crecemento incontrola da poboación. En 1600 había 500 millóns de habitan en 1800 1.000 millóns, en 1950 máis de 2.500 millóns e no ano 2000 alcanzáronse os 6.000 millóns. A poboación mundial crece en preto de 80 millóns de persoas ao ano e por iso hai que exporse as posibles existencias de recursos alimentarios no futuro, As previsións aseguran que si será posible abastecer ato a poboación, porque a produción de alimentos non deixou de crecer, aínda que de modo diferente nas rexión desenvolvidas e nas que están en vías de desenvolvemento.

4.4 RECURSOS FORESTAIS

Os recursos forestais normalmente son considerados renovables, a pesar de que se mostrou, un proceso de deforestación constante e frecuentemente irreversible.
A explotación intensiva de bosques pode ser sinalada como a causa fundamental dos desastres naturais que sofren algúns países do mundo.

A utilidade dos recursos forestais non radica só na produción de materias primas e bens económicos, senón no papel esencial que desempeñan no funcionamento do sistema natural, sen eles non puidese existir vida algunha.

É habitual distinguir entre bosques tropicais e tépedos. A superficie cuberta por bosques tropicais é de 1 760 millóns de hectáreas e a de bosque tépedo é de 1 640 millóns de hectáreas.

Nos países en desenvolvemento a área forestal supera os 1 000 millóns de hectáreas as cales están sendo consumidas a un ritmo de 15 a 20 millóns anuais, esta deforestación leva a cabo a expensas do bosque tropical, que ten unha importancia fundamental.

As principais funcións dos recursos forestais poden agruparse en protectivas, reguladoras e produtivas a nivel do ecosistema, e adquiren valor económico.

Todas as funcións poden ser manexadas polo home a fin de levar ao máximo todos os beneficios do seu uso que nos outorgan os recursos forestais. Lamentablemente non hai un control de deforestación, é por isto que a gran maioría dos bosques están expostos a desaparecer.

5.RECURSOS PESQUEIROS

A pesca utiliza recursos renovables e doutro tipo como materias primas das que depende o sector. Entre os recursos renovables cóntanse as especies acuáticas, a terra e a auga. Outros recursos xéranse artificialmente, como é o caso das sementes de viveiro, os pensos e os fertilizante. Os recursos pesqueiros son finitos e o sector necesita competir por eles con outros tipos de uso, especialmente porque a produción mundial segue crecendo. A produción mundial de peixe chegou a un novo máximo de 133 millóns de toneladas en 2002.
Os recursos da pesca de captura adóitanse considerar, utilizar e xestionar sobre a base de cada poboación. A pesca e outras actividades económicas que contaminan e deterioran teñen consecuencias adversas sobre eles. A decadencia dos recursos mariños suscitou preocupación, xa que máis do 50 por cento está plenamente explotado. De acordo con estatísticas recentes, hai novas poboacións sobreexplotadas (16 por cento), esgotadas (7 por cento) ou en recuperación desde unha situación de esgotamento (1 por cento), que necesitan unha reconstitución. Algunhas están xa sometidas a sistemas estritos de control.
Sete das primeiras dez especies de peixes mariños, que supón en conxunto preto dun 30 por cento de toda a produción da pesca de captura, están plenamente explotadas ou sobreexplotadas. Isto significa que non poden esperarse das mesmas grandes incrementos e que cabe esperar serios inconvenientes biolóxicos e económicos se se segue incrementando a capacidade de pesca para tales poboacións. Entre as rexións con poboacións de peixes que presentan unha maior necesidade de recuperación atópanse o Atlántico nororiental, o Mar Mediterráneo e o Mar Negro, seguidos do Atlántico noroccidental, o Atlántico sudoriental, o Pacífico sudoriental e o Océano Meridional.
A situación da pesca de captura continental é mal coñecida pero merece unha igual preocupación na maior parte das rexións e supón unhas consecuencias ambientais moito maiores nalgúns casos.

5.1 TÉCNICAS:

A pesca en surf casting é unha pesca que se practica desde a beira do mar ou praia. Esta técnica consiste en lanzar unha montaxe equipada de varios anzois con carnadas naturais.
Esta montaxe está composto dun chumbo de 60 a 200g cuxa forma terá que ser adaptada en función do tipo de fondo atopado (chumbos ganchos para a area, chumbos estrela para as rocas?).
Esta técnica obriga á utilización de canas con lonxitudes comprendidas entre 3,90m e 5.00m para pasar por encima das ondas e detectar mellores as presas.

A pesca de arrastre consiste en arrastrar señuelos detrás dun barco en movemento, a unha velocidade de 2 a 5 nós.
Esta técnica permite prospectar grandes extensións de auga e localizar unha gran cantidade de peixes.
En acción de pesca, a cana debe estar bloqueada nun porta-cana. O freo do carrete afrouxado e o sinal sonoro activada para permitir a detección das presas.

A pesca a soster practícase nun barco ancorado ou á deriva. É unha técnica con cebos naturais que consiste en pescar coa cana en repouso, liña tendida. Permite prospectar os peixes na superficie ou no fondo. A detección das presas faise pola sensibilidade da rabiza.
Material

Os métodos de pesca varían de acordo á rexión, a especie explotada e a capacidade económica e tecnolóxica dos pescadores. Unha pesqueira pode ser unha actividade dun só home cun bote e nasas de uso manual, ata unha flota de barcos pesqueiros e factorías flotantes capaces de procesar toneladas de peixe cada día. Algunhas das técnicas comerciais máis comúns hoxe en día son a pesca de arrastre, as almadrabas, os palangres e as redes agalleras.

5.2PROBLEMÁTICA DAS PESQUEIRAS MODERNAS

Considerando a importancia das pesqueiras, o desenvolvemento tecnolóxico actual e o seu impacto directo sobre o recurso; existe unha preocupación crecente pola forma en que se desenvolven e as súas implicacións sobre o medio mariño. Os dous aspectos máis sensibles son a dispoñibilidade mesma do recurso pesqueiro (sobrepesca, pesqueiras sostibles e xestión pesqueira) e o impacto directo e indirecto sobre o ambiente de moitas das técnicas empregadas actualmente (capturas accidentais, pesca pantasma degradación dos fondos, etc). Existe unha disparidade cada vez maior entre o volume de recurso explotable, a capacidade técnica de explotación e a demanda do recurso pesqueiro. Isto a miúdo crea tensións entre os pescadores e a comunidade científica ou os organismos de xestión. A necesidade de asegurar a sustentabilidade dalgunhas pesqueiras fai que se implementen medidas como as vedas ou as áreas mariñas protexidas que poden ser moi controvertidas. A isto hai que engadir a complexidade política e legal das áreas mariñas, que fan máis difícil a coordinación de esforzos de conservación e equitabilidad. Con todo déronse pasos conciliadores e positivos cara a un manexo serio, racional e ambientalmente seguro das pesqueiras que de manterse e promoverse poden garantir a continuación da actividade.

6.RECURSOS ENERXÉTICOS

6.1 CARBÓN:

O carbón é un combustible sólido de orixe vexetal. En eras xeolóxicas remotas, e sobre todo no período carbonífero (que comezou fai 345 millóns de anos e durou uns 65 millóns), grandes extensións do planeta estaban cubertas por unha vexetación abundantísima que crecía en pantanos. Moitas destas plantas eran tipos de helechos, algúns deles tan grandes como árbores. Ao morrer as plantas, quedaban mergulladas pola auga e descompúñanse aos poucos. A medida que se producía esa descomposición, a materia vexetal perdía átomos de osíxeno e hidróxeno, co que quedaba un depósito cunha elevada porcentaxe de carbono. Así se formaron as turberas. Co paso do tempo, a area e lodo da auga foron acumulándose sobre algunhas destas turberas. A presión das capas superiores, así como os movementos da cortiza terrestre e, en ocasións, a calor volcánico, comprimiron e endureceron os depósitos ata formar carbón.

Os diferentes tipos de carbón clasifícanse segundo o seu contido de carbono fixo. Túrbaa, a primeira etapa na formación de carbón, ten un baixo contido de carbono fixo e un alto índice de humidade. O lignito, o carbón de peor calidade, ten un contido de carbono maior. A antracita é o carbón co maior contido en carbono e o máximo poder calorífico. A presión e a calor adicionais poden transformar o carbón en grafito, que é practicamente carbono puro.

Certos produtos da combustión do carbón poden ter efectos prexudiciais sobre o medio ambiente. Ao queimar carbón prodúcese dióxido de carbono entre outros compostos. Moitos científicos cren que, debido ao uso estendido do carbón e outros combustibles fósiles, a cantidade de dióxido de carbono na atmosfera terrestre podería aumentar ata o punto de provocar cambios no clima da Terra (Efecto invernadoiro). Por outra banda, o xofre e o nitróxeno do carbón forman óxidos durante a combustión que poden contribuír á formación de choiva aceda.

Todos os tipos de carbón teñen algunha utilidade. Túrbaa utilízase desde fai séculos como combustible para lumes abertos, e máis recentemente fabricáronse briquetas de turba e lignito para queimalas en fornos. A siderurgia emprega carbón metalúrgico ou coque, un combustible destilado que é case carbono puro. O proceso de produción de coque proporciona moitos produtos químicos secundarios, como o alcatrán de hulla, que se empregan para fabricar outros produtos. O carbón tamén se utilizou desde principios do século XIX ata a II Guerra Mundial para producir combustibles gaseosos, ou para fabricar produtos petroleiros mediante licuefacción. A fabricación de combustibles gaseosos e outros produtos a partir do carbón diminuíu ao crecer a dispoñibilidade do gas natural. Na década de 1980, con todo, as nacións industrializadas volveron interesarse pola gasificación e por novas tecnoloxías limpas de carbón. A licuefacción do carbón cobre todas as necesidades de petróleo de Suráfrica.As tecnoloxías limpas de carbón son unha nova xeración de procesos avanzados para a súa utilización, algunhas poden ser desde un punto de vista comercial, viables a principios do século XXI. En xeral, estas tecnoloxías son máis limpas e eficientes e menos custosas que os procesos convencionais. Hai moitas tecnoloxías limpas, pero a maioría alteran a estrutura básica do carbón antes da combustión, durante a mesma ou logo dela. Con iso reducen as emisións de impurezas como xofre e óxido de nitróxeno e aumentan a eficiencia da produción enerxética.Na década de 1980, algúns gobernos emprenderon programas de colaboración coa industria privada para fomentar o desenvolvemento das tecnoloxías limpas de carbón máis prometedoras, como os métodos mellorados para limpar o carbón, a combustión en leito fluído, a inxección de sorbentes de forno e a desulfuración avanzada de gases de combustión.

6.2 PETRÓLEO-GAS NATURAL

O Petróleo é un líquido oleoso bituminoso de orixe natural composto por diferentes sustancias orgánicas. Tamén recibe os nomes de petróleo cru, cru petrolífero ou simplemente ?cru?. Atópase en grandes cantidades baixo a superficie terrestre e emprégase como combustible e materia prima para a industria química. As sociedades industriais modernas utilízano sobre todo para lograr un grao de mobilidade por terra, mar e aire impensable fai só 100 anos. Ademais, o petróleo e os seus derivados empréganse para fabricar medicamentos, fertilizantes, produtos alimenticios, obxectos de plástico, materiais de construción, pinturas e téxtiles, e para xerar electricidade.

Na actualidade, os distintos países dependen do petróleo e os seus produtos; a estrutura física e a forma de vida das aglomeracións periféricas que rodean as grandes cidades son posibles grazas a unha subministración de petróleo abundante e barato. Con todo, nos últimos anos descendeu a dispoñibilidade mundial desta materia, e o seu custo relativo aumentou. É probable que, a mediados do século XXI, o petróleo xa non se use comercialmente de forma habitual.

Todos os tipos de petróleo componse de hidrocarburos, aínda que tamén adoitan conter uns poucos compostos de xofre e de osíxeno. O petróleo fórmase baixo a superficie terrestre pola descomposición de organismos mariños. Os restos de animais minúsculos que viven no mar ?e, en menor medida, os de organismos terrestres arrastrados ao mar polos ríos ou os de plantas que crecen nos fondos mariños? mestúranse coas finas areas e limos que caen ao fondo nas concas mariñas tranquilas. Estes depósitos, ricos en materiais orgánicos, convértense en rocas xeradoras de cru. O proceso comezou fai moitos millóns de anos, cando xurdiron os organismos vivos en grandes cantidades,

e continúa ata o presente. Os sedimentos vanse facendo máis espesos e afúndense no chan mariño baixo o seu propio peso. A medida que se van acumulando depósitos adicionais, a presión sobre os situados máis abaixo multiplícase por varios miles, e a temperatura aumenta en varios centos de graos. O cieno e a area endurécense e convértense en esquistos e arenisca; os carbonatos precipitados e os restos de caparazones convértense en calcaria, e os tecidos brandos dos organismos mortos transfórmanse en petróleo e gas natural.Unha vez formado o petróleo, este flúe cara arriba a través da cortiza terrestre porque a súa densidade é menor que a das salmueras que saturan os intersticios dos esquistos, areas e rocas de carbonato que constitúen dita cortiza. O petróleo e o gas natural ascenden a través dos poros microscópicos dos sedimentos situados por encima. Con frecuencia acaban atopando un esquisto impermeable ou unha capa de roca densa: o petróleo queda atrapado, formando un depósito. Con todo, unha parte significativa do petróleo non se topa con rocas impermeables, senón que brota na superficie terrestre ou no fondo do océano. Entre os depósitos superficiais tamén figuran os lagos bituminosos e as filtracións de gas natural.

6.3 NUCLEAR

Procesos de fisión y fusión: La energía nuclear puede liberarse en dos formas diferentes: por fisión de un núcleo pesado o por fusión de dos núcleos ligeros. En ambos casos se libera energía porque los productos tienen una energía de enlace mayor que los reactivos. Las reacciones de fusión son difíciles de mantener porque los núcleos se repelen entre sí, pero a diferencia de la fisión no generan productos radiactivos.

A preocupación da opinión pública ao redor da aceptabilidad da enerxía nuclear procedente da fisión débese a dúas características básicas do sistema. A primeira é o elevado nivel de radiactividad que existe en diferentes fases do ciclo nuclear, incluída a eliminación de residuos. A segunda é o feito de que os combustibles nucleares uranio 235 e plutonio 239 son os materiais con que se fabrican as armas nucleares.

Na década de 1950 pensouse que a enerxía nuclear podía ofrecer un futuro de enerxía barata e abundante. A industria enerxética confiaba en que a enerxía nuclear substituíse aos combustibles fósiles, cada vez máis escasos, e diminuíse o custo da electricidade. Os grupos preocupados pola conservación dos recursos naturais prevían unha redución da contaminación atmosférica e da minería ao descuberto. A opinión pública era en xeral favorable a esta nova fonte de enerxía, e esperaba que o uso da enerxía nuclear pasase do terreo militar ao civil. Con todo, logo desta euforia inicial, creceron as reservas ao redor da enerxía nuclear a medida que se estudaban máis profundamente as cuestións de seguridade nuclear e proliferación de armamento. En todos os países do mundo existen grupos opostos á enerxía nuclear, e as normas estatais fixéronse complexas e estritas. Suecia, por exemplo, pretende limitar o seu programa a uns 10 reactores. Austria cancelou o seu programa. En cambio, Gran Bretaña, Francia, Alemaña e Xapón seguen avanzando neste terreo.

O Consello de Seguridade Nuclear (CSN) é o organismo encargado de velar en España pola seguridade nuclear e a protección radiológica. Informa sobre a concesión ou retirada de autorizacións, inspecciona a construción, posta en marcha e explotación de instalacións nucleares ou radioactivas, participa na confección de plans de urxencia e promociona a realización de traballos de investigación.

-almacenamiento de residuos:O último paso do ciclo do combustible nuclear, o almacenamento de residuos, segue sendo un dos máis polémicos. A cuestión principal non é tanto o perigo actual como o perigo para as xeracións futuras. Moitos residuos nucleares manteñen o seu radiactividad durante miles de anos, máis aló da duración de calquera institución humana. A tecnoloxía para almacenar os residuos de forma que non expoñan ningún risco inmediato é relativamente simple. A dificultade estriba por unha banda en ter unha confianza suficiente en que as xeracións futuras estean ben protexidas e por outra na decisión política sobre a forma e o lugar para almacenar estes residuos. A mellor solución parece estar nun almacenamento permanente, pero con posibilidade de recuperación, en formacións xeolóxicas a gran profundidade. En 1988, o goberno de Estados Unidos elixiu un lugar no deserto de Nevada cunha grosa sección de rocas volcánicas porosas como o primeiro depósito subterráneo permanente de residuos nucleares do país.

7.ENERXIAS ALTERNATIVAS

7.1 Enerxía Solar:

A enerxía solar é unha fonte de vida e orixe da maioría das demais formas de enerxía na Terra. Cada ano a radiación solar achega á Terra a enerxía equivalente a varios miles de veces a cantidade de enerxía que consome a humanidade. Recollendo de forma adecuada a radiación solar, esta pode transformarse noutras formas de enerxía como enerxía térmica ou enerxía eléctrica utilizando paneis solares.

Mediante colectores solares, a enerxía solar pode transformarse en enerxía térmica, e utilizando paneis fotovoltaicos a enerxía luminosa pode transformarse en enerxía eléctrica. Ambos os procesos nada teñen que ver entre si en canto á súa tecnoloxía. Así mesmo, nas centrais térmicas solares utilízase a enerxía térmica dos colectores solares para xerar electricidade.

Unha importante vantaxe da enerxía solar é que permite a xeración de enerxía no mesmo lugar de consumo mediante a integración arquitectónica. Así, podemos dar lugar a sistemas de xeración distribuída nos que se eliminen case por completo as perdas relacionadas co transporte -que na actualidade supón aproximadamente o 40% do total- e a dependencia enerxética.

7.2 Enerxía eólica:

A enerxía eólica é a enerxía obtida da forza do vento, é dicir, mediante a utilización da enerxía cinética xerada polas correntes de aire. A enerxía eólica foi aproveitada desde a antigüidade para mover os barcos impulsados por velas ou facer funcionar a maquinaria de muíños ao mover as súas aspas. É un tipo de enerxía verde.
A enerxía do vento está relacionada co movemento das masas de aire que desprazan de áreas de alta presión atmosférica cara a áreas adxacentes de baixa presión, con velocidades proporcionais(gradiente de presión).

Polo que pode dicirse que a enerxía eólica é unha forma non-directa de enerxía solar,as diferentes temperaturas e presións na atmosfera, provocadas pola absorción da radiación solar, son as que pon ao vento en movemento.
O aeroxerador é un xerador de corrente eléctrica a partir da enerxía cinética do vento, é unha enerxía limpa e tamén a menos custosa de producir, o que explica o forte entusiasmo por esta tecnoloxía.

7.3 Enerxía xeotérmica:

A enerxía geotérmica é aquela enerxía que pode ser obtida polo home mediante o aproveitamento da calor do interior da Terra.

Parte da calor interna da Terra (5.000 ºC) chega á cortiza terrestre. Nalgunhas zonas do planeta, preto da superficie, as augas subterráneas poden alcanzar temperaturas de ebulición, e, xa que logo, servir para accionar turbinas eléctricas ou para quentar.

A calor do interior da Terra débese a varios factores, entre os que destacan o gradiente geotérmico e a calor radioxénica.

7.4 Enerxía maremotriz

A enerxía mareomotriz débese ás forzas gravitatorias entre a Lúa, a Terra e o Sol, que orixinan as mareas, é dicir, a diferenza de altura media dos mares segundo a posición relativa entre estes tres astros. Esta diferenza de alturas pode aproveitarse en lugares estratéxicos como golfos, bahías ou estuarios utilizando turbinas hidráulicas que se interpón no movemento natural das augas, xunto con mecanismos de canalización e depósito, para obter movemento nun eixo. Mediante o seu axuste a un alternador pódese utilizar o sistema para a xeración de electricidade, transformando así a enerxía mareomotriz en enerxía eléctrica, unha forma enerxética máis útil e aproveitable.

A enerxía mareomotriz ten a calidade de ser renovable en tanto que a fonte de enerxía primaria non se esgota pola súa explotación, e é limpa, xa que na transformación enerxética non se producen subproductos contaminantes durante a fase de explotación. Con todo, a relación entre a cantidade de enerxía que se pode obter cos medios actuais e o custo económico e o impacto ambiental de instalar os dispositivos para o seu proceso impediron unha proliferación notable deste tipo de enerxía.

Outras formas de extraer enerxía do mar son a enerxía undimotriz, que é a enerxía producida polo movemento das ondas; e a enerxía debida ao gradiente térmico oceánico, que marca unha diferenza de temperaturas entre a superficie e as augas profundas do océano.

7.5 Vantaxes e desvantaxes destas enerxías

a) Diversidade xeográfica:
A diversidade xeográfica dos recursos é tamén significativa. Algúns países e rexións dispón de recursos sensiblemente mellores que outros, en particular no sector da enerxía renovable. Algúns países dispón de recursos importantes preto dos centros principais de vivendas onde a demanda de electricidade é importante. A utilización de tales recursos a gran escala necesita, con todo, investimentos considerables nas redes de transformación e distribución, así como na propia produción.
Administración das redes eléctricas

Se a produción de enerxía eléctrica a partir de fontes renovables xeneralizásese, os sistemas de distribución e transformación non serían xa os grandes distribuidores de enerxía eléctrica, pero funcionarían para equilibrar localmente as necesidades de electricidade das pequenas comunidades. Os que teñen enerxía en excedente venderían aos sectores deficitarios, é dicir, a explotación da rede debería pasar dunha "xestión pasiva" onde se conectan algúns xeradores e o sistema é impulsado para obter a electricidade "descendente" cara ao consumidor, a unha xestión "activa", onde se distribúen algúns xeradores na rede, debendo supervisar constantemente as entradas e saídas para garantir o equilibrio local do sistema. Iso esixiría cambios importantes na forma de administrar as redes.
Con todo, o uso a pequena escala de enerxías renovables, que a miúdo pode producirse "in situ", diminúe a necesidade de dispor de sistemas de distribución de electricidade. Os sistemas correntes, raramente rendibles economicamente, revelaron que un fogar medio que dispoña dun sistema solar con almacenamento de enerxía, e paneis dun tamaño suficiente, só ten que recorrer a fontes de electricidade exteriores algunhas horas por semana. Polo tanto, os que avogan pola enerxía renovable pensan que os sistemas de distribución de electricidade deberían ser menos importantes e máis fáciles de controlar.
b) A integración na paisaxe
Un inconveniente evidente das enerxías renovables é o seu impacto visual no ambiente local. Algunhas persoas odian a estética dos xeradores eólicos e mencionan a conservación da natureza cando falan das grandes instalacións solares eléctricas fóra das cidades. Con todo, todo o mundo atopa encanto na vista dos "vellos muíños a vento" que, no seu tempo, eran unha mostra ben visible da técnica dispoñible.

Outros intentan utilizar estas tecnoloxías dun xeito eficaz e satisfactoria esteticamente: os paneis solares fixos poden duplicar as barreiras anti-ruído ao longo das autoestradas, hai teitos dispoñibles e poderían ata ser substituídos completamente por captadores solares, células fotovoltaicas amorfas que poden empregarse para tinguir as fiestras e producir enerxía, etc.

c)As fontes de enerxía renovables na actualidade.
Representan un 20% do consumo mundial de electricidade, sendo o 90% de orixe hidráulica. O resto é moi marxinal: biomasa 5,5%, geotérmica 1,5%, eólica 0,5% e solar 0,05%.[cita requirida]

Ao redor dun 80% das necesidades de enerxía nas sociedades industriais occidentais céntranse ao redor da industria, a calefacción, a climatización dos edificios e o transporte (coches, trens, avións). Con todo, a maioría das aplicacións a gran escala da enerxía renovable concéntrase na produción de electricidade.[cita requirida]

En España, as renovables foron responsables do 19,8 % da produción eléctrica. A xeración de electricidade con enerxías renovables superou no ano 2007 á de orixe nuclear.

d)Produción de enerxía
Greenpeace presentou un informeno que sostén que a utilización de enerxías renovables para producir o 100% da enerxía é tecnicamente viable e economicamente asumible, polo que, segundo a organización ecoloxista, o único que falta para que en España déixense ao carón as enerxías sucias, é necesaria vontade política. Para logralo, son necesarios dous desenvolvementos paralelos: das enerxías renovables e da eficiencia enerxética (eliminación do consumo superfluo).

Doutra banda, un 64% dos directivos das principais utilities consideran que no horizonte de 2018 existirán tecnoloxías limpas, alcanzables e renovables de xeración local, o que obrigará ás grandes corporacións do sector a un cambio de mentalidade.

A produción de enerxías verdes vai en aumento non só polo desenvolvemento da tecnoloxía, fundamentalmente no campo da solar, senón tamén por claros compromisos políticos. Así, o Ministerio de Industria, Turismo e Comercio de España prevé que as enerxías verdes alcancen os 83.330 MW, fronte aos 32.512 MW actuais, e poidan cubrir o 41% da demanda eléctrica en 2030. Para alcanzar devandita cota, prevese alcanzar previamente o 12% de demanda eléctrica abastecida por enerxías renovables en 2010 e o 20% en 2020.
En principio, as fontes permanentes son as que teñen orixe solar, de feito, sábese que o Sol permanecerá por máis tempo que a Terra. Aínda así, o concepto de renovabilidad depende da escala de tempo que se utilice e do ritmo de uso dos recursos.

7.6 Conferencias do mundo

Ao comezar os anos 70 do pasado século, a deterioración do medio ambiente provocado polo desenvolvemento industrial comezou a ser preocupante en todo o mundo. En 1967 o petroleiro ?Torrey Canyon? había encallado fronte á costa XO de Inglaterra e o derrame do petróleo ou marea negra deu lugar á contaminación de centenares de quilómetros, aniquilando a vida mariña (peixes e aves), así como a fonte de ingresos de pescadores, industrias de conservas e o turismo local durante varios anos. Por vez primeira o mundo utilizou a expresión ?desastre ecolóxico? como unha das maiores traxedias que o home podía sufrir. Ante esta e outras situacións que ameazaban ao noso planeta como consecuencia dos avances tecnolóxicos e a masificación do home en grandes cidades, as Nacións Unidas decidiron a convocatoria dunha conferencia internacional á súa máis alto nivel, na que científicos, industriais e políticos realizasen un estudo para conciliar no futuro o respecto ao medio ambiente e o progreso da humanidade. Desde entón ata hoxe convocáronse catro importantes cumes que resumimos nesta comunicación.

Conferencia de Estocolmo (1972)

Esta conferencia mundial foi precedida por un informe do ecoloxista René Dubos, no cal, recordando a teoría de Malthus sobre o crecemento da poboación en progresión xeométrica e o crecemento dos recursos alimenticios en progresión aritmética, dicía: ?os recursos enerxéticos non son inesgotables e a poboación mundial dentro de 30 anos alcanzará os 6.000 ou 7.000 millóns de habitantes, o cal sería unha catástrofe?. A verdade é que no ano 2000 a poboación mundial alcanzou os 6.000 millóns, pero a catástrofe predita por Dubos non se produciu. A pobreza de moitos países subsiste, mentres que algúns países como a India, China e Brasil incrementaron simultaneamente a súa poboación e nivel de desenvolvemento.

A reunión non alcanzou os obxectivos propostos pola ONU, pero se rexeitou a pantasma da superpoblación mundial. Reuniu a 10000 persoas de todo o mundo e defendeu con todo entusiasmo a calidade do medio ambiente, os espazos virxes, a biodiversidade e a loita contra a contaminación, compañeira inseparable da industria. As diferenzas entre ecoloxistas e industriais non se limaron en Estocolmo. O slogan deste Cume foi: ?Limpa o teu país, depura as túas augas, mantén a túa biodiversidade, etc. pero pensa tamén nos teus países veciños, posto que se trata dun problema global?.

O cume de Río de Janeiro (1992)

En xuño de 1992 tivo lugar en Río de Janeiro, ao máis alto nivel de Xefes de Estado e Presidentes de Goberno, a Conferencia das Nacións Unidas sobre Medio Ambiente e Desenvolvemento, chamada ?o Cume da Terra?, onde 55 estados aprobaron, entre outros, dous acordos fundamentais: A Carta da Terra e o Convenio Marco sobre o cambio climático. No primeiro incluíanse amplas recomendacións sobre a conservación da biodiversidade, a loita contra a desertificación e o mantemento dos bosques. Esta Carta da Terra, segundo díxose no Cume, ?é un documento que debe atopar o neno no seu berce e é guía para a súa propia conduta, a que debería seguir na súa vida futura?. A esta afirmación respondeu un representante dun país non desenvolvido dicindo: ?desgraciadamente, señor, os nosos fillos non teñen berce, nacen no chan, en evidente e lamentable desamparo?. No Convenio Marco sobre o Cambio Climático recoñecíase abertamente o risco que o cambio climático pode exercer nun prazo medio sobre a Terra e os seres vivos. En consecuencia, todos os países industrializados debían limitar as súas emisións de CO2 coa meta de retornar no ano 2000 aos niveis de emisión de 1990.

Conferencia de Kyoto (1997)

En decembro de 1997 verifícase en Kyoto (Xapón) a Conferencia sobre o Cambio Climático que culminou coa aprobación dun protocolo, no que se restrinxía a emisión antropogénica de dióxido de carbono, metano, óxido nítrico, gases cloro e fluocarbonados e exafluoruros de xofre. Para os países industriais acordouse que os niveis destes gases debían descender un 8 por 100 sobre os valores que estes países emitían en 1990. Aprobouse tamén un artigo polémico. Os países que se resistían a aceptar a redución acordada podían comprar dereitos a aqueles países non desenvolvidos que en 1990 non alcanzaban o teito de emisión proposto. O protocolo de Kyoto foi no seu momento ?papel mollado?, pois facía falta que 55 nacións pertencentes á ONU asináseno e só foi ratificado por 30 delas. Estados Unidos, que batía o record das emisións (un 25 por 100 do total), non quixo ratificar o protocolo. Como escusa afirmaba que os grandes bosques americanos absorbían gran parte do CO2 emitido pola industria e por iso, non consideraba xusta a redución imposta.

O cume de Johannesburgo (2002)

La Cumbre da Terra volveu reunirse en Johannesburgo en agosto de 2002. Reuníronse preto de 50.000 delegados de 180 nacións e un centenar de Xefes de Estado e Presidentes de Goberno. O seu obxectivo: salvar o medio ambiente sen prexudicar o desenvolvemento. O Papa XOÁN PAULO II fixo un chamamento ?para que os líderes do Cume atopen formas de salvagardar o planeta?. O programa era moi amplo: o acceso ao auga potable e a electricidade nos países non desenvolvidos , a deforestación, a loita contra a pobreza, a SIDA, a biodiversidade, o tráfico de drogas, as enerxías renovables, e por suposto, o efecto invernadoiro e o cambio climático. O gran obxectivo do Cume era ratificar o Protocolo de Kyoto e a súa aceptación por todos os países. Acción que aceptaron máis de cen nacións, o que evitou o fracaso do Cume. Aceptouse o obxectivo de reducir a pobreza do mundo non desenvolvido (renda per cápita, 1 dólar/día) á metade en 2015. Acordouse reducir os niveis de contaminación do aire, auga e choivas acedas. Instouse a que todos os Estados que ratificaron o Protocolo de Kyoto intercedieran para que o resto dos países asináseno. Adoptáronse medidas para reducir a mortalidade causada por enfermidades como a SIDA, a tuberculose e a malaria. Acordouse tamén reducir substancialmente para o ano 2010 a perda de biodiversidade no planeta, así como crear un Marco Internacional que permita promover e garantir unha repartición xusta e equitativo dos beneficios que se derivan do uso dos recursos enerxéticos.

7.7 Sete medidas para aforrar enerxía

1-Substituír centrais térmicas para producir electricidade, de carbón, por outras que queimen gas, moito menos contaminante; apostar porlas enerxías alternativas; enterrar o CO₂producido: construír máis centrais nucleares.

2-Incrementar a produccion baseada na enerxía eólica nun factor 40 desprazando centrais térmicas de carbón

3-Incrementar a producción de enerxía solar 700 veces

4-Aumentar 80 veces a capacidade de producción das centrais eólicas para abastecer de hidróxeno a vehículos.

5-Usar 2000 millóns de vehículos que consuman etanol. Para iso necesitaranse dedicar a sexta parte de superficies da Terra a cultivos xeradores de biocomustible.

6-Mellorar a eficiencia das centrais térmicas de carbón desde o 40% ata o 60%

7-Usar balastros electrónicos de última xeración con dimmer incluído para aproveitar a luz diúrna

8.IMPACTO AMBIENTAL

Defínese impacto ambiental como a Modificación do ambiente ocasionada pola acción do home ou da natureza. Un furacán ou un sismo poden provocar impactos ambientais, con todo o instrumento Avaliación de Impacto Ambiental (EIA) oriéntase aos impactos ambientais que eventualmente poderían ser provocados por obras ou actividades que se atopan en etapa de proxecto (impactos potenciais), ou sexa que non foron iniciadas. De aquí o carácter preventivo do instrumento.

Tipos de impactos ambientais
Existen diversos tipos de impactos ambientais, pero fundamentalmente pódense clasificar, de acordo á súa orixe, nos provocados por:

a) O aproveitamento de recursos naturais xa sexan renovables, talles como o aproveitamento forestal ou a pesca; ou non renovables, talles como a extracción do petróleo ou do carbón.
b) Contaminación. Todos os proxectos que producen algún residuo (perigoso ou non), emiten gases á atmosfera ou verten líquidos ao ambiente.
c) Ocupación do territorio. Os proxectos que ao ocupar un territorio modifican as condicións naturais por accións talles como desmonte, compactación do chan e outras.

Así mesmo, existen diversas clasificacións de impactos ambientais de acordo aos seus atributos; por exemplo:

Positivo ou Negativo:En termos do efecto resultante no ambiente.
Directo ou Indirecto:Se é causado por algunha acción do proxecto ou é resultado do efecto producido pola acción.
Acumulativo:É o efecto que resulta da suma de impactos ocorridos no pasado ou que están ocorrendo no presente.
Sinérgico: Prodúcese cando o efecto conxunto de impactos supón unha incidencia maior que a suma dos impactos individuais.
Residual: O que persiste logo da aplicación de medidas de mitigación.
Temporal ou Permanente: Se por un período determinado ou é definitivo.
Reversible ou Irreversible: Dependendo da posibilidade de regresar ás condicións orixinais.
Continuo ou Períodico: Dependendo do período en que se manifeste.

9. CONTAMINACIÓN

9.1Contaminación Atmosférica

Nas grandes cidades, a contaminación do aire débese a consecuencia dos escapes de gases dos motores de explosión, aos aparellos domésticos da calefacción, ás industrias -que é liberado na atmosfera, xa sexa como gases, vapores ou partículas sólidas capaces de manterse en suspensión, con valores superiores aos normais, prexudican a vida e a saúde, tanto do ser humano como de animais e plantas.
Esta capa (a atmosfera) absorbe a maior cantidade de radiación solar e debido a isto prodúcese a filtración de todos os raios ultravioletas.
O aumento de anhídrido carbónico na atmosfera débese á combustión do carbón e do petróleo, o que leva a un recalentamiento do aire e dos mares, co cal prodúcese un desequilibrio químico na biosfera, producindo unha alta cantidade de monóxido de carbono, sumamente tóxica para os seres vivos.
A contaminación atmosférica provén fundamental-mente da contaminación industrial por combustión, e as principais causas son a xeración de electricidade e o automóbil. Tamén hai outras sustancias tóxicas que contaminan a atmosfera como o chumbo e o mercurio. É importante que os habitantes das grandes cidades tomen conciencia de que o ambiente ecolóxico é unha necesidade primaria. Deberíase lexislar sobre as sustancias que poden ir á atmosfera e a concentración que non debe superarse.
O aire contaminado aféctanos no noso diario vivir, manifestándose de diferentes formas no noso organismo, como a irritación dos ollos e trastornos nas membranas conjuntivas, irritación nas vías respiratorias, agravación das enfermidades bronco pulmonares, etc.
Existen diversos modos de evitar a contaminación do aire, a saber:
* Uso de combustibles adecuados para a calefacción doméstica e industrial.
* Usar chemineas con tirajes ou filtros en condicións de cumprir as súas funcións.
* Manter os vehículos motorizados en boas condicións.
* Non queimar follas ou lixos, etc.

9.2 Contaminacion da auga

As grandes usinas eléctricas empregan auga como refrigerante, isto fai que as augas dos ríos eleven a súa temperatura, provocando cambios nos procesos biolóxicos e, polo tanto, destrúese a vida existente neles.
A auga é un elemento vital para a alimentación, por iso require unha maior hixiene. Hai esixencias que están sendo cada vez menos satisfeitas, pola súa contaminación, o que reduce a cantidade e calidade da auga dispoñibles, como tamén as súas fontes naturais.
A auga potable, para que poida ser usada para fins alimenticios, debe estar totalmente limpa, ser insípida, inodora e incolora, e ter unha temperatura aproximada de 15º C; non debe conter bacterias, virus, parásitos ou outros xermes patógenos que provoquen enfermidades. Para lograr a calidade de auga potable son necesarios unha cantidade de procesos de purificación
A auga pura é un recurso renovable, con todo pode chegar a estar tan contaminada polas actividades humanas, que xa non sexa útil, senón máis ben nociva.

Que contamina a auga?

* Axentes patógenos.- Bacterias, virus, protozoarios, parásitos que entran ao auga provenientes de refugallos orgánicos.
* Refugallos que requiren osíxeno.- Os refugallos orgánicos poden ser descompostos por bacterias que usan osíxeno para biodegradarlos. Se hai poboacións grandes destas bacterias, poden esgotar o osíxeno da auga, matando así as formas de vida acuáticas.
* Sustancias químicas inorgánicas.- Acidos, compostos de metais tóxicos (Mercurio, Chumbo), envenenan a auga.
* Os nutrientes vexetais poden ocasionar o crecemento excesivo de plantas acuáticas que despois morren e descomponse, esgotando o osíxeno da auga e deste xeito causan a morte das especies mariñas (zona morta).
* Sustancias químicas orgánicas.- Petróleo, plásticos, praguicidas, deterxentes que ameazan a vida.
* Sedimentos ou materia suspendida.- Partículas insolubles de chan que enturban a auga, e que son a maior fonte de contaminación.
* Sustancias radioactivas que poden causar defectos congénitos e cancro.
* Calor.- Ingresos de auga quente que diminúen o contido de osíxeno e fai aos organismos acuáticos moi vulnerables.

9.3 contaminación dos mares

Ao xuntarse a auga dos ríos coa dos mares sofren estes as consecuencias da contaminación dos ríos, provocando a intoxicación dos peixes, o que leva a unha diminución da produción pesqueira nas zonas costeiras, por elevada mortalidade dos mesmos.
O mar contamínase, ademais, cando os barcos que transportan crus petrolíferos teñen accidentes e estas materias altamente contaminantes caen ao océano.
Os hidrocarburos, por non ser miscibles coa auga, flotan nela formando unha capa de espesor variable, que se move ao ritmo das correntes mariñas. Unha parte deste produto disólvese e o resto termina contaminando as praias.
O home dedicouse desde a máis remota antigüidade ás actividades marítimas e de pesca, pero non debemos esquecer que a explotación non debe ser desmedida, para evitar a extinción dos seres vivos que alí habitan.
O home utiliza o mar para o comercio, a pesca, con fins de esparexemento, para extraer algunhas sustancias químicas e para depositar cantidades crecentes de residuos de diferentes tipos. Un exemplo disto último son os barcos petroleiros que son limpados no mar para evitar as esperas nos portos, contaminando desta forma a superficie do mar e logo, por efecto das correntes, os litorais. Isto produciu a morte de pingüíns e baleas nas costas arxentinas.

9.4 Contaminación dos océanos

O océano é actualmente o "vertedoiro do mundo", o cal traerá efectos negativos no futuro.
A maioría das áreas costeiras do mundo están contaminadas debido abrigo ás descargas de augas negras, sustancias químicas, lixo, refugallos radioactivos, petróleo e sedimentos. Os mares máis contaminados son os de Bangladesh, India, Paquistán, Indonesia, Malaisia, Tailandia e Filipinas.
Golfiños, leóns mariños e tartarugas de mar, morren cando inxeren ou quedan atrapados por cuncas, bolsas, sogas e outras formas de lixo plástico arroxadas ao mar.

9.5 Contaminación difusa

A contaminación de fonte difusa refírese á descarga de contaminantes no medio acuático a partir dunha serie de puntos dispersos ou amplas superficies cuxo control e detección adoitan ser difíciles. A maior parte da contaminación difusa está relacionada coas actividades agrícolas e gandeiras que se desenvolven sobre grandes extensións de terreo, outras fontes de contaminación difusa son os chans contaminados pola actividade industrial, os vertedoiros incontrolados e a minería.

Os principais contaminantes proveñen da aplicación de fertilizante e o uso de praguicidas na agricultura. O uso de fertilizante achega sustancias nitrogenadas e fosforadas que poden xerar procesos de eutrofización nas augas, ademais de contaminación por nitratos; os praguicidas son sustancias tóxicas e a miúdo persistentes e bioacumulables, polo que poden causar efectos nocivos no medio ambiente.

9.6 Contaminaciones primarias e secundarias

Resulta moi útil diferenciar os contaminantes en dous grandes grupos co criterio de se foron emitidos desde fontes coñecidas ou se formaron na atmosfera. Así temos:
- Contaminantes primarios.- Aqueles procedentes directamente das fontes de emisión
- Contaminantes secundarios:- Aqueles orixinados no aire por interacción entre dúas ou máis contaminantes primarios, ou polas súas reaccións cos constituíntes normais da atmosfera

9.7 Impactos da contaminación

Os problemas da contaminación atmosférica son tres:
A choiva aceda, a destrución de capa de ozono, e o efecto invernadoiro.
Choiva acida: Un importante compoñente da auga é o vapor de auga, que ao condensarse, produce choivas. Os contaminantes derivados da actividade do home (autos, industrias) elimínanse á atmosfera, ao combinarse estas con a choiva provocan unha ?choiva aceda? que afecta aos bosques, cultivos, organismos acuáticos, etc.
O ozono protector: O ozono é un gas de cor azul, e forma parte da atmosfera (ozonósfera), que actúa como un escudo invisible que absorbe as nocivas radiacións ultravioletas do sol. Certas sustancias como as que se utilizan para os aerosois, sistemas de refrixeración e outros, destrúen a capa de ozono, producindo un buraco aumentando as radiacións e os seus efectos son:
-deprimir a actividade inmune en animais e persoas
-favorecer a aparición de enfermidades oculares como cataratas.
-Producir envellecemento prematuro e cancro de pel.
-Lamentablemente este buraco afecta en gran parte ao noso país e en forma máis importante ao sur de Chile.

O efecto invernadoiro: O dióxido de carbono é un gas que mantén a temperatura da cortiza terrestre, retendo a enerxía do sol. O aumento de leste e outros gases fixo que tamén aumente a temperatura da terra, do mesmo xeito que como ocorre nun invernadoiro protexido por un plástico, que mantén unha maior temperatura no seu interior.

Isto representa graves consecuencias para a vida humana, tales como:

-Se desconxelaran os polos e glaciares, aumentase o nivel do mar o que podería levar a algunhas illas afundísense, e alagar cidades costeiras.
-Perderanse terras fértiles
-Alterásese o clima, xa se están vendo inundacións.

10.DESERTIZACION, DEFORESTACION E RECICLAXE

Chámase desertización á transformación de terras usadas para cultivos ou pastos en terras desérticas ou case desérticas, cunha diminución da produtividade do 10% ou máis. A desertización é moderada cando a perda de produtividade está entre o 10% e o 25%. É severa se a perda está entre o 25% e o 50% e moi severa se é maior.

O proceso de desertización obsérvase en moitos lugares do mundo e é unha ameaza seria para o ambiente e para o rendemento agrícola nalgunhas zonas. Cando está provocado pola actividade humana adóitaselle chamar desertificación.Subir ao comezo da páxina

10.1 Desertización natural

A maior parte da desertización é natural nas zonas que bordean aos desertos. En épocas de seca estes lugares se deshidratan, perden vexetación e boa parte do seu chan é arrastrado polo vento e outros axentes erosivos. Con todo, este fenómeno natural vese agravado por actividades humanas que debilitan o chan e fano máis propenso á erosiónSubir ao comezo da páxina

Entre as accións humanas que debilitan o chan e aceleran a desertización están:

* Sobrepastoreo.- É o intento de manter excesivas cabezas de gando nun territorio, co resultado de que a vexetación é arrancada e pisada polos herbívoros e non se pode repor. O chan espido é moitos máis facilmente erosionado. É a principal causa humana de desertización no mundo.
* Mal uso do chan e da auga.- A rega con auga con sales en lugares secos e cálidos termina salinizando o chan e isto impide o crecemento da vexetación. Algunhas técnicas de cultivo así mesmo facilitan a erosión do chan.
* Talla de árbores e minería ao descuberto.- Cando se quita a cuberta vexetal e non se repón a perda de chan é moito máis fácil.
* Compactación do chan.- O uso de maquinaria pesada ou a acción da auga en chans espidos de vexetación (procesos de laterización) producen un chan endurecido e compacto que dificulta o crecemento das plantas e favorece a desertización.Subir ao comezo da páxina

10.2 Extensión da desertización no mundo

Non é fácil determinar que superficies atópanse sometidas a desertización provocada polo home. En moitos casos é un proceso natural que segue as oscilacións climáticas; nunhas épocas os desertos crecen e noutras retroceden, dependendo da evolución do clima.

Segundo algunhas estimacións do Programa das Nacións Unidas para o Medio Ambiente unha extensión similar á de toda América (uns 33 millóns de quilómetros cadrados) atópanse en risco de desertización.Subir ao comezo da páxina

10.3Erosión do chan en España

Unha gran parte do territorio español sofre problemas de erosión máis ou menos graves. Máis de 1000 millóns de toneladas de chan da península son movidas cada ano polos fenómenos erosivos e en diversas ocasións apareceu en informes das Nacións Unidas que España é o país europeo con máis extensión de zonas con risco de desertificación.

Segundo estudos feitos por organismos oficiais, uns 13 millóns de hectáreas, é dicir, o 26% dos chans españois, sofren erosión grave, con perdas de chan superiores a 100 tm ao ano por hectárea. Nestas zonas obsérvanse abundantes cárcavas e barrancos. Ademais outros 14 millóns de hectáreas sofren erosión notable con perdas de entre 50 e 100 tm de chan ao ano por hectárea. En total supón que o 53% do territorio sofre perda do chan que hai que cualificar de importante a alarmante.

10.4 Deforestacion

A deforestación é a destrución a gran escala dos bosques pola acción humana. Millóns de hectáreas degrádanse ou destrúen anualmente. Estas son talladas ou queimadas, aproximadamente o equivalente á superficie dun campo de fútbol cada dous segundos. A deforestación avanza a un ritmo dunhas 17 millóns de hectáreas ao ano ? o equivalente a unha superficie que supera á de Inglaterra, Gales e Irlanda do Norte xuntas. Estamos perdendo os máis frondosos bosques tropicais.

Fai 8.000 anos habían unha 6.000 millóns de hectáreas. Desde entón destruír máis da metade da cuberta forestal da Terra. Da 3.000 millóns de hectáreas que quedan na actualidade só o 40% son bosques primarios o suficientemente grandes para albergar a flora e a fauna orixinais sen soportar o perigo da perda da biodiversidade. Tres países -Rusia, Canadá e Brasil- albergan o 70% da superficie deste tipo de bosques.

A deforestación non é o mesmo que a degradación forestal, que consiste nunha redución da calidade do bosque. Ambos os procesos están vinculados e provocan diversos problemas. Poden producir a erosión do chan e a desestabilización das capas freáticas, o que á súa vez favorece as inundacións ou secas. Reducen a biodiversidade, o que resulta sobre todo significativo nos bosques tropicais, que albergan boa parte da biodiversidade do mundo.

Os bosques desempeñan un papel crave no almacenamento do carbono, pois son os pulmóns da Terra. Cando se destrúen, o exceso de dióxido de carbono na atmosfera contribúe ao arrequecemento global da Terra, e isto comporta multitude de efectos secundarios problemáticos.

Varias poden ser as causas da destrución de bosques primarios. Entre elas atópanse a explotación forestal industrial, a minería, a transformación dos bosques en terreos agrícolas, os incendios, as inundacións, a urbanización e a construción de infraestruturas.

A explotación forestal industrial con fins comerciais representa, con moito, o maior perigo para as fronteiras forestais. Gran parte dos bosques que quedan atópanse ameazados. A explotación forestal industrial representa por si soa a maior ameaza para os bosques primarios que quedan no mundo.

10.5 Reciclaxe e Reutilización

Reutilizar:
Trátase de reutilizar o maior número posible de obxectos co fin de producir menos lixo e gastar a menor cantidade posible de recursos en fabricar outros novos. Podes reutilizar...
- O papel: As follas escritas só por unha cara poden servir para notas ou para debuxar: o papel de agasallo pode ser utilizado unha segunda vez...
- Os xoguetes: Os que os teus fillos xa non utilizan non os tires; fainos chegar a asociacións benéficas para que os entreguen a outros nenos que os necesiten.
- O vidro: Intenta comprar líquidos en botellas de vidro retornable.

Reciclar:
Consiste en fabricar novos produtos utilizando materiais obtidos doutros vellos. Se non é posible reducir o consumo de algo nin reutilizalo intenta que polo menos sexa reciclable.
- O papel: En casa separa os xornais e revistas, caixas de cartón... e deposítao nos colectores para a súa reciclaxe.
- O vidro: Fai o mesmo que co papel con calquera envase de vidro. Os potitos infantís ou os tarros de marmelada tamén son reciclables.
- Os envases de plástico, latas e envases tipo brick: Bricks de leite, latas de refrescos, botellas de auga... tamén poden ser reciclados depositándoos nos colectores para tal efecto.