Lenguaje, Gramática y Filologías


Merlín e familia; Álvaro Conqueiro


VOCABULARIO ``MERLÍN E FAMILIA´´

-Introducción + A selva de Esmelle

  • Anugallado: Folgazán

  • LentorLentura: Humidade da terra, dos froitos ou da roupa.

  • Frol: Flor

  • Xeiras: Xornada durante a que se realiza un traballo ou traballo realizado na mesma. Esforzo que realiza unha persoa,

  • Trincha: Ferramenta formada por un mango e unha folla plana de metal afiada no extremo que usa o carpinteiro para devastar a madeira.

  • Novelo: Bola de fío enredado.

  • Trasegos: Afán, desexo de face-las cousas ben.

  • Tendollos:

  • Galano: Pequeno agasallo ou lambetada que se lles da ós nenos.

  • Fita: Lista, cinta ou tira estreita dunha prenda de vestir que serve de cinguideiro.

  • TroupadaCarga: Todo o que se coloca sobre algo ou alguén para ser transportado.

  • Quizaves: Quizais tal vez.

  • Lamagueiros: Álamos brancos.

  • Ouvir: Denota o escaso aprecio que se fai polo que se escoita ou sucede.

  • EnrellaRella.

  • VentaVentada: Lufada, refacho, golpe ou rafa de vento forte.

  • Fusquenlla: Que tira a negro; escuro; sombrío.

  • Brañas: Prados, lameiros, pastos verdes.

  • Outas: Altas

  • Badeladas: Badaladas

  • CenteeirasCenteal: Lugar cultivado de centeo.

  • Veléi: (velar) Viciar, estar esperto.

  • Ramona (adx.):

  • Cámara: Sala ou habitación dunha casa.

  • Fiteiras: Lugar por onde se vixía fitar.

  • Ameas: Ameneiros, amieiro, árbore propia de terreos húmidos.

  • Trabe: Pao longo e groso que forma e atravesa o teito dunha edificación.

  • Vegadas: Vez.

  • Áer: Aire.

  • Tordo: De pelo negro e branco.

  • Mouro: Escuro, negro.

-A casa de Merlín

  • Portacolas:

  • Pranto: Choro, lamentación, queixume.

  • Descalzas de pé en perna:

  • Horamá: Hora mala

  • Parrafeador: Persoa que conversa sobre temas de pouca importancia.

  • Señora (adx.): Que destaca ou é importante entre os da súa clase.

  • Estribado: 8estribar) Apoiarse unha cousa noutra sólida e firme.

  • Garrido: Louzán, vistoso, de bo ver, que agrada.

  • Prospeito:

  • Mozo de pasamán:

  • Súpeta: Inesperada.

  • MitosMitóns: Luva que deixa os dedos descubertos.

  • Froliñas: Floreciñas.

  • Buxo: Arbusto de follas perennes, de madeira moi dura e compacto.

  • Colineta: Prato de doce.

  • Antiparras: Anteollos.

  • Biscoitos rizados:

  • AlgariboEstranxeiro: Persoa doutro país.

  • Espora: Instrumento de metal de forma estrelada que levan as persoas que montan a cabalo na parte posterior do calzado para aguilloa-lo animal.

  • Parceres: Praceres.

  • Latricaba: (latricar) Falar moito e sen xeito; barullar; esbardallar.

  • Escanabeirando: Alto e delgado pero falto de gracia.

  • Brizo: Rizado.

  • Amadamadas: Propias das damas.

  • Lontreiro:

  • Roncor: Ronquido.

  • Sober: Sobre.

  • Solana: Onde da o sol.

  • Redoma: Recipiente de vidro de corpo ancho e arredondado, colo estreito e longo que pode estar ou non curvado.

  • Bálsamo: Substancia resinosa e aromática máis ou menos viscosa.

  • Trobos: Recipiente de cortiza ou de madeira onde viven as abellas; colmea, cortiza, cortizo, covo.

  • Soletreando: Tratar de adiviñar ou de saber algo;ler.

-Os quitasoles i o quitatrevas

  • Quitatrevas: Quita tebras.

  • Azas Ás: Extremidade das aves, dos insectos ou doutros seres que seren para voar.

  • Tropel: Grupo numeroso de persoas ou animais que avanza dun xeito precipitado e ruidoso.

  • Couta: Parte traseira.

  • Chapeus: Prenda de vestir, redonda e con alas, para cubri-la cabeza, sombreiro.

  • Dalmáticas: Vestidura sagrada que se pon por riba da alba, que cobre o corpo do sacerdote por diante e por detrás, e leva para tapa-los brazos unha especie de mangas anchas e abertas.

  • Golpe: Grupo de xente.

  • Polaina: Especie de media que cobre a perna dende o nocello ata un pouco máis arribo do xeonllo.

  • Golpe:

  • Portalada: Entrada grande con portal a un lugar.

  • EnsiñadoEnsinado (ensinar)

  • PerreraFloco (de pelo): Pelo que cae sobre a testa.

  • Once: Parva, comida lixeira que se toma a media mañá.

  • Clarete: Dise do viño tinto claro.

  • Bonete: Tipo de gorra pequena, de catro picos, típica dos eclesiásticos.

  • Borla: Ornamento composto por unha especie de botón do que penden fíos en fora de campaíña.

  • Cámara de respeto:

  • Adobío: Obxecto que da un aspecto máis fermoso e agradable; aderezo, adorno, afeite, enfeito.

  • Cachas: Nome das dúas pezas que cobren as culatas das pilotas.

  • EscraviñaEsclavina: Capa moi curta que cobre os ombreiros.

  • Letanías: Sermóns.

  • Guisaron:

  • NovedoumeNotificoume (notificar): Comunicar, facer saber a alguén algunha cousa.

-O camiño de quita e pon:

  • Espigadiño: Dise de alguén alto e delgado.

  • Bozo: Primeiro bigote que sae na adolescencia.

  • Mandrágoras: planta con raíz moi grosa e follas lanceoladas e rugosas de cor verde e flores violetas.

  • Fungueiro: Pao groso e forte.

  • Hoste: Conxunto de tropas armadas listas para combater.

  • Prós: Para + os

  • Heraldo: Oficial que desempeña a función de anunciar publicamente algún suceso importante; pregoeiro.

  • Gazníes: Naturais da cidade palestina de Gaza.

  • Decir oste nin moste:

  • Albafor:

  • Fibelas: Aro que se pon no extremo dunha corda ou fita para facilita-la labor de atar.

  • Axóuxere: Esfera de metal que leva dentro boliñas para que ó axitalas emitan un son.

  • Sufraxe: Parte posterior das pernas que está detrás do xeonllo.

  • Esgrevio: Dise do contrario ó suave, áspero.

  • CobrelucesAnoitecida: Tempo en que anoitece; luscofusco; noitiña; solpor.

  • Boatos: Ostentación exterior, aparencia fachendosa.

  • Engado: Feito, encanto que posúen algunhas persoas para atraer ou engaiolar.

  • Sabor: Gusto.

  • Polemarcos: Xefe do exército nalgunhas cidades - estado de Grecia.

  • Palatiños: Propio de quen vive na corte real, ou dos que teñen servicio importante no palacio real.

  • Buro:

  • Baio: Referido ó cabalo que ten a pelaxe de cor amarela, dourada ou acastañada.

  • AcaimeAcaeme (acaer): Caer ben no corpo unha peza de roupa; aquecer, asentar.

-A princesiña que quería casar

  • Meiresa: De Meira (Lugo).

  • Solaz:

  • Bula: Selo de chumbo que vai pendente dalgún documento pontificio que por un lado representa as cabezas de San Pedro e San Paulo e por outro o nome do Papa.

  • Pitís: Cadelo pequeno.

  • Mariqueiro: (despectivo) Homosexual.

  • Mitra: Gorro alto e triangular, rematado en dobre punta dos relixiosos.

  • Curuto: Parte superior da cabeza.

  • Papés: Pais.

  • Deán: Dignidade catedralicia inmediatamente inferior á de bispo, cóengo que preside o cabido nas igrexas catedrais.

  • Ruán: Dise do cabalo no que se mesturan as cores branca, gris e baia.

  • Guinda: Envergadura.

  • Polidos: Alisados ou suavizados por fricción.

  • Maiola: Castaña pelada ou secada ó lume que se conserva todo o ano; maia.

  • Callada: Requeixo, parte sólida do leite callado.

  • Espilín Espelín (espelir): Sacudir algo para que quede brando e solto.

  • Morno: Que está algo quente, tépedo, temperado.

  • Rapé: Tabaco en po que se aspira polo nariz.

  • Caguñas: Óso da froita; carabuña, garouba.

  • Tirabalas: Cana, baleira no seu interior, coa que se lanzan pequenos proxectís.

  • Estopa: Parte basta e grosa do liño ou do cánabo, que queda tras asedalos.

  • Basallos: Beizos.

  • Torneses: Dise da moeda acuñada en Tours (Francia).

  • Ufano Oufano: Fachendoso, dise da persoa que se sente contenta e orgullosa de si.

  • Canterlo: Protección de ferro ou doutro material que se coloca sobre a sola da zoca ou do zapato.

  • Freces: migas de manteiga cocida con pan e azucre.

  • Axotalo: (axotar) Poñer en fuga un animal facendo ruído coas mans ou con outra cousa; asustar, escorrentar, espantar.

  • Cómaro: Especie de valado de terróns de pouca altura que serven de linde con outras leiras.

  • Esperteiros: Morcegos.

  • Hucha: Caixa, arzón de madeira con tapadeira na que se garda o pan , o gran e outros alimentos.

  • Espolique: Mozo que acompaña a pé a un cabaleiro.

-As historias do algaribo

  • Chatoleille: (chatolar) Cravar chatolas: cravo curto de cabeza grande con diversos usos.

  • Ambre: Ámbar.

  • Trasmán Contramán ,a: En dirección contraria á precisa; a desmán; a contraxeito.

  • Ponta: Púena cantidade, especialmente referida a calidades morais ou intelectuais.

  • Reame:

  • Quinta: Casa con leiras ó seu redor que pagaba as rendas coa quinta parte dos froitos.

  • Nipota: Sobriña do Papa. Favorito, valida, conselleira do Papa. Favorita de alguén.

  • Protomedicato: Tribunal de Castela creado en 1477 polos Reis Católicos e formado polos protomédicos, que examinaban e concedían licencias para a practica da medicina.

  • BenzoarBendicir.

  • SolfoXofre.

  • EsgüirseEscapulirse: Marchar dun sitio disimuladamente.

  • Perfebas: Cada un dos pelos que nacen no bordo das pálpebras; pestanas.

  • Espingarda: Máquina de guerra medieval que servía para lanzar pedras ou dardos.

-O relo de area

  • Acabalado: Semellante ó perfil da cabeza do cabalo.

  • Alfitomancia: Sistema de adiviñación que emprega a fariña para realiza-los seus agoiros.

  • AzougueMercurio.

  • Arrandas: Fariña de avea e, máis propiamente, as papas que se fan con ela cocéndoa en leite; freitas.

  • Chanfaina: Longaínza, embutido feito coas tripas gordas e aproveitando a carne ruín do porco e as vísceras.

  • Chambra: Peza de vestir que cobre a parte superior do corpo.

  • Tabardo: Peza de roupa de abrigo, ampla e longa, de pano rudo.

  • Xarrete: Parte de detrás do xeonllo por onde se dobra a perna.

  • Piñata: Baile do entrada.

  • Fiscorno:

  • Alaléi Aloulei (aloular): Quedar coas facultades algo minguadas por culpa dunha impresión, dun ruído, dun golpe, etc.; apampar, aparvar, atordar...

  • Terbella: (terbellar) xogar, brincar.

  • Baluguiña: (baluga) Bóla de manteiga ou de unto envolto; feitura, pela.

-A soldadura da princesiña de prata.

  • Tonsurado: Persoa que recibiu a tonsura (corta-lo pelo e a barba para que unha persoa se consagre á relixión) clerical.

  • Acólito: Persoa, xeralmente un neno, que axuda o sacerdote nos oficios litúrxicos.

  • Albarda: Aparellos das bestas de carga, especie de almofada chea de palla que se coloca no alto do lombo.

  • Tidoado: Titulado.

  • VedraioVedraño: Vello, que ten moita idade, vetusto.

  • Loubada Loar: Eloxiar unha persoa ou cousa e pondera-las súas boas calidades ou accións.

  • Palafrén: Cabalo no que vai montado o criado dun xinete.

  • Cachazudo: Dise da persoa lenta en exceso, con cachaza; pachorrento, pousafoles.

  • Esteleiro:

  • Birrota Barreta: Barra de ferro ou madeira para asegurar ou reforzar algo.

  • Quinqué: Lámpada forma por un depósito para o combustible, que pode ser petróleo ou aceite, e un tubo de cristal para proxecta-la luz.

  • Gale: Embarcación de vela e remo de pouco calado.

  • Escano: Banco con respaldo.

  • Enfaragullada:

  • Torresmos: Anacos de touciño fritidos.

  • Gambrina: Fame.

  • Recuncóu: (recuncar) Volver comer ou beber do mesmo, repetir.

  • Tábula:

  • Petrucio Patrucio: O patrón dunha casa.

  • Amecer: Unir dúas cousas xuntándoas polos extremos, empatar.

  • SembesugaSambesuga: Becho, verme inundo.

  • Ruda: Planta de flores amarelas verdosas e froitos en cápsula, empregadas en medicina e perfumería.

  • Leituario:

  • Diacitrón: Cidra confitada.

  • Canecos: Recipiente máis grande cá caneca (vaso de barro con asa), xeralmente alto e estreito.

  • Esfarelada: (esfarelar): Desfacer ou desfacerse algo ata converterse en po.

  • Pares:

  • Pavana:

  • Ciños: Cisnes.

  • Anabolena:

  • Pardomonte: Certa clase de tea basta e forte que se empregaba antigamente entre a xente labrega para facer capas.

  • Perito: Profesional, nomeado xudicialmente, que dictamina sobre feitos discutibles.

  • Astracán: Pel de año non-nato ou acabado de nacer moi fina e de pelo rizado.

  • Tocante: En canto a, referente a, relativo a.

  • Albacea Testamenteiro: Persoa que leva todo o relativo ó testamento.

  • Foramuros: Máis alá dos límites dunha cidade ou vila.

  • Codicilo: Documento polo que o testador altera o seu testamento, quitando ou engadindo algo.

  • Fresás:

  • Esparavés:

  • Frolentina Florentina: Da cidade italiana de Florencia.

  • EncoboEncovado: Que está oculto, escondido nunha cova ou baixo terra.

  • Mérito, de: De moito valor.

  • Malatos: Leprosos.

  • Pasantes: Persoa que axuda como auxiliar no exercicio dunha profesión como medio para adquirir práctica.

  • Arredren: (arredar) poñer ou poñerse distante algo que estaba cércano.

  • Soletaba: (soletar) Contrae-lo diafragma ocasionando un son gutural; impar, salucar.

  • Padricóu: PadricarPredicar

  • Asisado: Dise da persoa que obra con cordura e prudencia; asentado; cabal.

-O espello do mouro

  • Zaragüelles:

  • Ribaldo: Que porfía, que insiste moito; porfioso.

  • Caramitas: Imán mineral.

  • Cras: Clase.

  • Salvoconducto: Documento que permite a alguén o tránsito por un lugar.

  • Jedive:

  • Purgas: Flor dos cereais.

  • Jázaro:

  • Piperita:

  • Truchimán:

  • Margrave: Título que antigamente se lle daba ós señores feudais encargados de administrar e goberna-las marcas ou rexións fronteirizas.

  • Bruante: Que brúa; que fai o ruído continuo como o mar embravecido.

  • Ameas: Cada un dos saíntes en forma de rectángulo, en que remata a parte superior das murallas, castelos, etc.

  • Lusco e fusco: Momento final da tarde, entre o día e a noite, no que a luz desapareceu case por completo.

  • Tabardo: Peza de roupa de abrigo, ampla e longa, de pano rudo.

  • Naos: Embarcación grande propulsada por remos, velas ou motor;barco, nave.

  • Resolutivas (augas):

  • Esbruga: Gran formado na pel que cría materia, espunlla.

  • NarnesNarno: Nariz.

-A trabe de ouro

  • Péparo: Dise da persoa de poucas palabras, seca e arrogante.

  • Badana: Pel curtida de baixa calidade que se usa para forrar obxectos.

  • Canivete: Navalla pequena sen punta.

  • Carriquí: Anano.

  • CoumaColma: Cuberta de palla ou de xestas para os palleiros, as pallozas ou outras edificacións.

  • Tarabelo: Pecho rústico, xeralmente formado por unha soa peza de madeira que xira sobre unha punta cravada no centro.

  • Aira: Espacio chan co pavimento de terra próximo á casa onde se mallan cereais se coloca a palla ou secan os legumes, etc.

  • Trinque: Trinca, cadea ou corda que une as cangallos do xugo para que non se mova.

  • Coio: Pedra arredondada pola erosión.

  • Postigo: Parte superior dunha porta partida ou de dúas follas.

  • Treva: Tebra

  • Avisada: - mula -

  • Acoubaba: (acoubar) Acougar.

  • Brinqueta: Acción e efecto de brincar, divertirse, xogar; brincadeira.

  • Solideo: Especie de casquete de tea que levan algúns eclesiásticos.

  • Sochantre: Cóengo que substitúe o chantre na dirección do coro nos oficios relixiosos.

  • Dedás:

  • Tostado:

  • Renchido:

  • Grabo: Cravo.

  • Cecas: Cidades nas que se acuñan as moedas ou onde se fabrican.

  • Cifre:

  • Lises: Planta con unha única flor de cor vermella ou flor desta planta

  • Tidoárono Titulárono (titular)

  • Pincerna: Copeiro, cargo antigo dalgunha cortes bárbaras e, máis tarde, de certas cortes episcopais.

  • Birreta Barrete: Gorro que usan os antigos cregos.

-A sirea grega

  • Párrafos:

  • Bocói: Recipiente que serve para conservar e transportar viño. Licores e outros líquidos.

  • Valdorrano: Do Barco de Valdeorras.

  • Faldra: Saia.

  • Pomiño: Fraco de perfume.

  • Albafor: Perfume.

  • Pediluvio: Baño dos pes xeralmente terapéutico.

  • Caleira: Lugar no que hai pedra calcaria.

  • Responso: Oración breve polos defuntos.

  • Estraute: Extracto.

  • Campeche:

  • Cremor: A parte substancial e mellor dunha planta, obtida por medio dunha cocción lenta e prolongada.

  • Tártaro: Tartarato ácido de potasio e cálcico que se forma nas paredes dos recipientes onde se fermenta mosto.

  • Van: Parte do corpo maia estreita enriba das cadeiras; cintura.

  • Grupa: Cada unha das dúas partes traseiras dos cabalos.

-O viaxe a pazos:

  • Trasudor: Suor

  • Nugalla:

  • Pomarada: Terreo plantado de árbores froiteiras, especialmente maceiras.

  • Valiña: Val moi pequeno.

  • Bulrento:

  • Boqueadas: Acción de respirar con dificultade.

  • Alabarda: Especie de lanza ou pica con unha coitela transversal.

  • Inzada:

  • Pernil: Parte máis grosa e magra das patas traseiras dalgúns animais.

  • Triaca: Nome que se lle aplica a varias plantas medicinais.

  • Prepósita:

  • Cavadas: Foxo que se fai na terra cando se escava.

  • Mullerengas: Xeito de montar coas dúas pernas a un lado da montura.

-Aquel camiño era un vello mendiño

  • Mendiño: Mendigo.

  • Afálase: Estimular a un animal para que se mova ou faga unha determinada acción.

  • Farallón: Con agudo que sobresae sobre a auga; aguillón.

  • Malvises: Paxaro parecido ó tordo de cor verde escuro, negro e vermello.

  • Goleta: Embarcación lixeira a vela, de dous ou tres mastros e bordas de pouca altura.

  • FrequeFloco

  • Pérola: Perla.

  • SerónSeirón: Especie de seira (cesta de esparto) máis longa ca ancha empregada para transportar carga sobre as bestas.

  • Escapulario: Distintivo dalgunhas ordes relixiosas que consiste nunha tira de tea que se colga sobre o peito e o lombo.

  • Torrezna: Comida a base de touciño fritido.

  • Xiquer: Sequera.

  • Bullanga: Parranda.

  • Peritos (adx.):

  • Búcaro: Xerro.

  • Rubor: Cor vermella na cara a causa dun sentimento de vergoña confusión ou modestia.

  • Anatema: Reprobación total.

  • Carlistada: Nome popular que se lle daba ás guerras ou ós levantamentos carlistas.

  • Fámulos: Criado doméstico.

  • Pollas:

  • Garete, ó: Aplicado a embarcacións sen rumbo, a mercé do vento e da corrente.

  • TerqueTestalán: Persoa que porfía e se mantén nas súas ideas e actitudes.

  • Hugonote: Relativo ou pertencente ó movemento político - relixioso francés, de inspiración calvinista, acontecido a partir de 1547.

  • Fel: Estado de malhumor caracterizado por sentimentos de ira e rabia.

  • Contumaz: Persoa que se resiste a comparecer nun xuízo.

  • Latís:

  • Pavipolos:

  • Bieitos: Relativo ou pertencente a San Bieito ou os relixiosos que seguen as súas regras.

  • Garañón: Persoa robusta e ben feita.

  • Charriano:

  • Leigo: Que non ten ordes clericais; laico.

  • Morgado: Primoxénito.

  • Posibres:

  • Librea: Uniforme distintivo de criados e subalternos, xeralmente de gala.

  • Aloumiños: Manifestación física de cariño que se realiza coa man, caricia.

  • Azadeante:

  • Revós:

  • Insurreitos:

  • Nono: Non o.

  • Platea: No teatro romano, zona destinada ós personaxes importantes, situada na parte inferior semicircular.

  • Tiple: A máis aguda das voces humanaspersoa que ten esa voz.

  • Escuso, a: Ás agachadas, sen ser visto.

  • Pincerna: Copeiro, cargo antigo nalgunhas cortes bárbaras e, posteriormente en certas cortes episcopais.

  • Coengo: O que se ocupa de escoita-las confesións en horas do coro.

  • Lusitano: De Lusitania.

  • Propalar: Difundir unha noticia que debe de estar oculta.

  • Opiniós:

  • Bernardos: Relativo ou pertencente á orde do Císter.

  • Cantacraro:

  • EspolósEsporóns: Protuberancia córnea, máis ou menos longa e aguda, que teñen no tarso os machos das aves galináceas.

  • Vimbios: Vara longa e flexible que se utiliza para atar monllos e facer cestos deste material.

  • Lobaniños Gorxóns:

  • Sabatina: Relativo ou pertencente ó sábado.

-A novela de Mosiú Tabarie

  • Franchipana:

  • Albeirón: Que tira a branco ou é moi branco.

  • Delor: Dolor, dor.




Descargar
Enviado por:Saratoga
Idioma: gallego
País: España

Te va a interesar