Historia
Historia do galego
Lingua Galega e Literatura
1º Bacharelato
SOCIOLINGÜÍSTICA 1: HISTORIA DO GALEGO I
-
NACE UNHA LINGUA
-
O léxico galego está formado por palabras con orixe en diversas linguas, maioritariamente no latín
-
SUBSTRATO: restos lingüísticos que hai no galego de linguas anteriores ao latín
-
SUPERESTRATO: capa que está por riba do latín (linguas que inflúen no galego despois dos romanos)
-
Substrato
-
pobos indoeuropeos (celtas - século VI a. C.) >
-
civilización castrexa >
-
romanos >
-
Gallaecia
-
¿Que nos quedou dos celtas?
-
No léxico: amorodo, beizo
-
Na toponimia: Callobre, O Grove
-
Na antroponimia: Bríxida, Camiño
-
Romanización (séculos I a.C. - V d.C.)
-
Gallaecia: provincia máis extensa que a actual
-
Imposición lenta do latín
-
Apoio do cristianismo
-
Superestrato
Xermánico:
S. V d.C. caída do Imperio Romano
S. V - VI d.C. Reino Suevo (independente)
S. VII d.C. Reino Visigodo (autonomía dos romanos)
a extensión galega redúcese, semellándose máis ao territorio actual
Autonomía + illamento formación dunha identidade
[lingüística
Xermanismos:
-
No léxico: garfo, rifar
-
Na toponimia: Allariz, Castromil
-
Na antroponimia: Alberto, Gonzalo
Árabes:
S. VII fin do reino visigodo
O árabe non chega a Galicia, chega algunha palabra pola franxa Sur, nada máis.
Arabismos:
-
No léxico: alcume, laranxa
-
Na toponimia: Acea, Almuíña
-
Na antroponimia: Zaida, Fátima
-
IDADE MEDIA (SÉCULOS IX - XV)
-
Latín vulgar linguas románicas
Debido ós diferentes substratos e superestratos
galego-portugués - astur-leonés - castelán - aragonés - catalán - mozárabe
-
AQUÍ PODEMOS FALAR DO GALEGO COMO LINGUA
-
S. IX-XIII - Galicia vive un periodo de esplendor económico, político e cultural
-
S. IX - Descubrimento do sartego do Apóstolo
-
S. XII - Independencia de Portugal
-
(gráficos) os reinos van cambiando a súa extensión ata chegar ao territorio actual
-
S. XVIII - Lírica trobadoresca: galego-portugués convértese en lingua de escritura (sobre todo na poesía)
- Integración de Galicia no reino de Castela-León
-
S. XIV - Primeira loita dinástica pola Coroa de Castela >
- Galicia apoia ao perdedor >
- Castigo: a nobreza galega é cambiada por nobreza castelá
-
S. XV - Segunda loita pola Coroa de Castela >
- Galicia apoia ao perdedor >
- Castigo: os mandatarios da Igrexa e da Administración galegos son cambiados por mandatarios casteláns
{= DECLIVE DO GALEGO, APARTADO, DIGLOSIA, ...}
-
S. XV - o galego desaparece da escrita pero mantense na oralidade >
- imposición do castelán
-
SÉCULOS ESCUROS (SÉCULOS XVI - XVIII)
-
O galego é desprezado, cargado de connotacións negativas, con prexuízos >
-
DIGLOSIA: dúas linguas, a unha delas dáselle maior importancia/aplicación que á outra
-
S. XVIII - Renovación económica e industria por foráneos >
- Burguesía catalán-falante (conserveiras...)
-
BILINGÜISMO SOCIAL |
| | son independentes; empréganse
| | indistintamen as dúas linguas
-
BILINGÜISMO INDIVIDUAL|
O lóxico en Galicia: bilingüismo individual (nos falemos na
e lingua que nos pete)
bilingüismo social (a Admon. pública, todo
documento nas 2 linguas)
-
S. XVIII (finais) - Primeiras voces en defensa do galego (curas -cultos que falaban galego-... (nobreza e burguesía falaban castelán)
- Frei Martín Sarmiento: ensino en galego, do galego,
obriga de coñecelo para os funcionarios
-
PRINCIPAIS EVOLUCIÓNS
-
Latín - galego simplificación das consoantes dobles: -LL, -NN
GALLU galo
-
Sonorización das consoantes oclusivas xordas intervocálicas
RIPARIA ribeira
ROTA roda
AMICU amigo
-
Evolución do grupo latino -CT- a -it-
NOCTE noite
LACTE leite
-
Os grupos consonánticos iniciais latinos PL-, CL-, FL- convértense en ch-
PLORARE chorar
CLAMARE chamar
FLAMMA chama
-
Desaparición do -N- e -I- intervocálicos latinos
LUNA lúa
FILU fío
-
Ditongo AU ou
AUTUMNU outono
TAURU touro
AURUM ouro
CAUSA cousa
-
Conservación das vogais E, O breves tónicas latinas
NEBULA néboa
PETRA pedra
SORTE sorte
SOCRA sogra
-
Conservación do F- inicial latino
FARINA fariña
FACERE facer
-
-F- intervocálico latino (ou -PH- grego) pode evolucionar a bilabial
DEFENSA devesa
-
Conservación do grupo -MB- intervocálico
LUMBU lombo
PLUBU chumbo
-
Redución do grupo latino -MN- a -n-
DAMNARE danar
-
Grupo consonántico -LT- vocaliza o primeiro elemento
CULTELLU coitelo
MULTU moito
SALTO souto
-
GALEGO MEDIEVAL
-
Existían vogais nasais pola perda do -N- intervocálico
MANU maõ (en portugués aínda existen
-
Había oposición entre silabantes xordas e sonoras
posso rosa
peixe hoje
cabeça cozer
-
Ausencia dun morfema feminino para as rematadas en -or
O senhor A senhor
-
Uso do pronome personal TE tanto para CD como para CI
Faleite de amor
-
Emprego do posesivo sen artigo que o preceda
Vodas fazen a meu amigo
-
Vacilación en terceira persoa dos pretéritos
ouve ouvo
disse disso
-
Palabras que desaparecen: ARCAÍSMOS
assaz bastante
eire onte
crus mañá
vejada vez
-
Galego perde oposición sonora/xorda nas silabantes
peixe/hoje peixe/hoxe
-
Portugués perdeu a fricada palatal xorda ((-CH-))
chorar [xorar]
-
Galego distingue TE e CHE
-
Hai diferenzas nalgunhas desinencias verbais
cantaste cantades
cantais cantades
- 2 -
Descargar
Enviado por: | Car |
Idioma: | gallego |
País: | España |