SÉCULO XVIII

1. Sociedade e economía do Antigo Réxime:

A sociedade da época era estamental. Un estamento é unha división social á que se pertence por nacemento.

Estamentos:

Nobreza - Fiscal

Privilexiados - Administrativos

Clero - Xudiciais

3º estado Non privilexiados

A sociedade era ríxida, non se podía pasar de un estamento a outro. Sen embargo, no século XVII a nobreza comezou a endebedarse e comezou a vender títulos, que mercaban os burgueses.

A terra era a base da riqueza, que tiña terras vivía dela mediante as rendas. Ésta estaba amortizada: era un ben de “mans mortas”, que non se podía mercar nin vender. Por medio da institución do morgado (mayorazgo), o fillo maior herdaba toda a propiedade terreal, e desta forma asegurábase a continuación do patrimonio familiar.

Outra parte de terras eran comunais ou dos concellos. En Galicia estas terras tamén estaban amortizadas.

Os campesiños podían ser:

- perpetuos: censos enfitéuticos (Cataluña)

- a longo prazo: foros (Galicia)

- a corto prazo: 5 anos (Castela)

O artesanado estaba organizado en gremios, corporacións de oficios que tiñan representantes de cada un deles. Nos gremios controlábanse os prezos e a competencia, fixaba a calidade (contrario ao capitalismo), fixábanse os horarios, o número de talleres que podía haber, controlaba a mercadoría e materia prima, etc. Era o propio gremio o que a mercaba e a repartía entre os agremiados posteriormente.

Comercio:

2. Despotismo Ilustrado: Tras a morte de Carlos II prodúcese unha guerra de sucesión, xa que éste morre sen descendencia, e nela enfróntanse Filipe d'Anjou e Carlos de Habsburgo. En Europa os apoios aos candidatos funcionan da seguinta forma: Francia apoia a Filipe d'Anjou, mentres que Inglaterra e Austria apoian a Carlos.

España concede a Inglaterra o dereito de enviar un navío comercial ás colonias españolas. Ademáis concédelle o asiento de negros, isto é, o dereito de introducir escravos nas colonias españolas.

A Guerra de Sucesión resólvese coa victoria de Filipe d'Anjou, e isto trae consigo tres consecuencias, que corresponden á CENTRALIZACIÓN E UNIFORMACIÓN DO ESTADO:

TODO ISTO CON FELIPE V

Concordato de 1753 Expulsión dos Xesuítas

Asinado entre Fernando V e o Papa Carlos III

Pase rexio: calquiera bula tiña que pasar polo pase rexio do monarca.

Dereito de padroado. O nomeamento dos bispos corría a cargo do Rei.

REFORMISMO BORBÓNICO

En toda Europa comeza a estenderse o Despotismo Ilustrado, que mandtén o absolutismo, pero como movemento ilustrado, preocupándose polo pobo [todo para o pobo, pero sen o pobo].

Carlos III é o mellor exemplo do Despotismo Ilustrado, e con el comeza o reformismo borbónico. Foi chamado o mellor alcalde de Madrid, construíu a Porta de Alcalá, a Cibeles, o Paseo do Prado, e tomou medidad para hixienizar a cidade.

Estes monarcas acompáñanse por una elite de Ilustrados, que non tiveron moito eco social, xa que en Castela non había moita burguesía, e foron acusados de antipatriotas, porque semellaba que apoiaban máis a Francia que a España.

• Economía:

• Agricultura: a teoría fisiocrática extendida, isto é, seguíase a considerar que a riqueza residía na terra. Os Ilustrados denunciaban a vinculación das terras e os morgados, e defendían o libre mercado.

• Industria: Os Ilustrados loitan pola desaparición dos gremios: piden que se creen as manufacturas reais, que incluían a moitos traballadores, destinados a fabricar obxectos de luxo: vaixelas, porcelanas, cristais, tapices... Créase a armada marítima no século XVIII, o que trae como consecuencia a fabricación de velas, cordas, etc.

Esténdese tamén o Domestic System, traballo na casa, elaboración de materia prima en casa.

Créanse as Sociedades Económicas de Amigos do País, formadas por Ilustrados e nobres, fomentan as artes nas súas respectivas provincias.

• Comercio: Defensa do comercio articulado e do libre mercado. Conseguen algunha melloría nos camiños: rede de camiños reais, mellora dos portos marítimos, investimentos para a construcción naval, tanto para o comercio como para a guerra. Tamén fomentan a creación de compañías comerciais.

· Tráfico marítimo compartido entre Sevilla e Cádiz. A partir de 1775 se lle dá a outros portos, como Coruña.

· En 1778 establécese o libre comercio con América.

• Sociedade: Establécese a educación para os oficios.

LÍMITES DO REFORMISMO:

• Motín de Esquilache (1766): Esquilache era un secretario italiano, ilustrado, que intentou aplicar certas medidas, como liberalización do comercio do gran. Os concellos tiñan os pósitos municipais que albergaban todo o gran e o repartían entre a poboación. Tamén quixo hixienizar Madrid e iluminala, para o que crea as primeiras redes de alcantarillado e a iluminacion mediante antorchas, diseño que continúa Carlos III.

Esquilache prohibiu a forma de evstir propia do lugar e do momento, con sombreros de ás anchas e as amplias capas, para evitar a violencia, e así adoptar unha medida de seguridade, segundo a cal poderíase ver a cara do agresor.

Neste ano as colleitas con moi malas e o prezo do trigo sube espectacularmente, e cúlpase a Esquilache polas subidas das taxas. Así prodúcese un levantamento, sobre todo nas Cortes de Madrid. Esquilache estaba decidido a poñer en marcha a contribución única. Isto tivo como consecuencias o prescindir de Esuilache, que volta a Italia e sustitúese por secretarios nacionais. Carlos III aproveita para explusar aos xesuítas porque os acusa de promotores do motín.

• Proceso de Olavide: Olavide era un criollo, que chega cun espírito moi aberto. Fora intendente en Andalucía, e é un claro defensor da educación, do teatro (prohibido pola Igrexa), e crítico do fanatismo relixioso. Dirixe o proceso de colonización en Serra Morena. É condanado pola Inquisición, xa que ademáis de todo isto, lía libros prohibidos no índice publicado pola Inquisición. Rematou no cárcere coa incautación dos seus bens, a prohibición de el e máis os seus descendentes a ocupar cargos públicos, a degradalo coa vestimenta, etc. Finalmente conseguiu fuxir do cárcere e exiliouse a Francia.

Século XVIII:

- Sociedade estamental.

- Economía base, a agricultura.

- Expansión do cultivo do millo e do liño en Galicia.

- Desenvolvemento do cultivo da seda, viño e augardente en Cataluña.

- Industria de seda en Valencia.

- Venda de indianas en Cataluña (algodón procedente de Cuba).

- Industria de conservas en Cataluña, con sardiñas das costas Galegas.

- Continúanse coas asociación gremiais.

- Manufacturas reais e domestic system.

*Apéndice do século XVIII

A POLÍTICA EXTERIOR

1) Felipe V (1746-1759) - Revisionismo de Utrech (1733)

1º pacto: 1733

- Pactos de familia

2º pacto: 1743

Filipe: Duque de Parma e Toscana. Carlos: Rei de Nápoles e Sicilia

2) Fernando VI (1746-1759): Opta polo pacifismo. Centra a economía no interior.

3) Carlos III (1759-1788): Volve aos pactos de familia. Firma o terceiro pacto porque cre que é a mellor forma de controlar o comercio de América. Isto sucede durante a Guerra dos Sete Anos. A Paz de París en 1763 marca o fin da guerra. España recupera a Habana e a península da Florida. En compensación a esta perda Francia entrega a España Louisiana.

O proceso de independencia dos Estados Unidos de América,interésalle a España, porque Inglaterra perde poder como potencia. Isto remata coa Paz de Versalles:

· Devolución de Florida

· Devolución de Menorca

5